Taką zmianę proponuje MRiRW w przedstawionym projekcie ustawy o zmianie ustawy o kołach gospodyń wiejskich oraz ustawy o społeczno-zawodowych organizacjach rolników. Ma to być „zrównanie praw różnych organizacji mieszkańców wsi w zakresie dostępu do rozwiązań ustawy o kołach gospodyń wiejskich”.

Powodem przygotowania projektu miałoby być planowane zlikwidowanie Pełnomocnika rządu do spraw lokalnych inicjatyw społecznych – w związku z tym miałaby wystąpić konieczność likwidacji części zadań tego pełnomocnika oraz przekazania części jego zadań na rzecz ministra właściwego do spraw rozwoju wsi.

Ważniejszym problemem wydaje się jednak druga przyczyna  nowelizacji: „Brak jednolitych rozwiązań, w tym równego dostępu do możliwości uzyskania pomocy finansowej z budżetu państwa, dla kół gospodyń wiejskich (dalej: KGW) działających na podstawie ustawy z dnia 9 listopada 2018 r. o kołach gospodyń wiejskich (Dz. U. z 2023 r. poz. 1179) w stosunku do kół gospodyń wiejskich działających na podstawie ustawy z dnia 8 października 1982 r. o społeczno-zawodowych organizacjach rolników (Dz. U. z 2024 r. poz. 263) (dalej: KGW-KR) oraz KGW działającym na podstawie ustawy z dnia 7 kwietnia 1989 r. – Prawo o stowarzyszeniach (Dz.U. z 2020 r. poz. 2261)”.

Czy zatriumfuje Władysław Serafin i koła, które pozostały wierne KZRKiOR – przez możliwość włączenia tych kół do finansowania przez ARiMR? Czy wszystkie koła gospodyń trafią pod nadzór ARiMR – przez co jednak zatriumfuje agencja i MRiRW?

Podrejstry i rejestry?

Projekt przewiduje zmianę w rejestrze kgw prowadzonym przez ARiMR: „W ramach rejestru prowadzi się podrejestr dotyczący kół gospodyń wiejskich zrzeszonych w Krajowym Związku Rolników, Kółek i Organizacji Rolniczych”.

Otwiera to drogę do finansowania za pośrednictwem ARiMR.

„Rekomendowane rozwiązania w zakresie zrównania praw różnych organizacji mieszkańców wsi w zakresie dostępu do rozwiązań ustawy o kołach gospodyń wiejskich są następujące:

– umożliwienie przyznania dotacji KGW działającym obecnie na podstawie ustawy z dnia 8 października 1982 r. o społecznozawodowych organizacjach rolników (Dz. U. z 2024 r. poz. 263) oraz

– umożliwienie przyznania dotacji KGW działającym na podstawie ustawy z dnia 7 kwietnia 1989 r. – Prawo o stowarzyszeniach (Dz.U. z 2020 r. poz. 2261),

– nadanie osobowości prawnej KGW które osobowości prawnej nie posiadają,

– umożliwienie pobierania dotacji ze źródeł (środków) publicznych, KGW działającym obecnie na podstawie ustawy z dnia 8 października 1982 r. o społeczno-zawodowych organizacjach rolników oraz działającym na podstawie ustawy z dnia 7 kwietnia 1989 r. – Prawo o stowarzyszeniach w miejscowościach gdzie siedzibę ma KGW widniejące w rejestrze KGW prowadzonym przez ARiMR, tj. działające na podstawie ustawy o kołach gospodyń wiejskich.

– możliwość dalszego funkcjonowania KGW-KR w strukturach kółek rolniczych (działających wcześniej jako wyodrębnione jednostki organizacyjne kółek rolniczych, ewentualnie samodzielne kółko rolnicze będące KGW, tam gdzie nie było kółka rolniczego) pomimo zarejestrowania się w Krajowym Rejestrze Kół Gospodyń Wiejskich” – podaje ocena skutków regulacji.

Zmiany miałyby dotyczyć

– ok. 2500 kół gospodyń wiejskich, działających na podstawie ustawy z dnia 8 października 1982 r. o społecznozawodowych organizacjach rolników

– ok. 500 kgw działających na podstawie ustawy z dnia 7 kwietnia 1989 r. – Prawo o stowarzyszeniach

– ok. 15,3 tys. kół wpisanych do rejestru ARiMR.

Czy to się może udać?

MRiRW chce szybkiego działania: „Ze względu na pilny charakter projektowanych w ustawie rozwiązań Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi wystąpi do Prezesa Rady Ministrów o udzielenie zgody na procedowanie projektu w trybie odrębnym z pominięciem etapu uzgodnień, konsultacji publicznych lub opiniowania projektu.

Pilny charakter projektu wynika z faktu, że rozwiązania zawarte w projekcie ustawy umożliwią składanie wniosków o pomoc finansową z budżetu państwa przez nowopowstające KGW (na podstawie art. 23a ustawy z dnia 9 listopada 2018 r. o kołach gospodyń wiejskich). W 2024 r. KGW mogą składać wnioski o pomoc finansową do 30 września br.”

Zmiana miałaby w tym roku kosztować 27 mln zł, a do jej sfinansowania ma posłużyć rezerwa celowa „Dodatkowe środki na działalność kół gospodyń wiejskich oraz orkiestr dętych w gminach o wielkości do 20 tys. mieszkańców”. W kolejnych latach wydatki byłyby ponoszone w ramach środków określonych na ten cel w planie finansowym ARiMR.

Zaproponowano też zmianę w ustawie z dnia 8 października 1982 r. o społeczno-zawodowych organizacjach rolników, definiującą kgw i KZRKiOR, a Krajowy Związek Rolników, Kółek i Organizacji Rolniczych byłby „ogólnopolskim, niezależnym i samorządnym zrzeszeniem kółek rolniczych, związków rolników, kółek i organizacji rolniczych oraz na zasadach dobrowolności – kół gospodyń wiejskich wpisanych do Krajowego Rejestru Kół Gospodyń Wiejskich, o którym mowa w art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 9 listopada 2018 r. o kołach gospodyń wiejskich, oraz krajowych związków rolniczych zrzeszeń branżowych, i innych organizacji rolników.”.

Co nagle, to…

W projekcie zaproponowano zapis:

„Koło gospodyń wiejskich, o którym mowa w ust. 1, które wystąpi z wnioskiem o wpis do rejestru po upływie terminu określonego w ust. 2, może zostać wpisane do tego rejestru pomimo, że na terenie danej wsi ma siedzibę inne koło gospodyń wiejskich”.

Taka możliwość „zdublowania” kół istniała przejściowo, a przepis miał obowiązywać miesiąc.

Rządowe Centrum Legislacji w opinii z 16 sierpnia podaje, że „w ocenie RCL modyfikacja przepisu przejściowego po upływie 6 lat od dnia jego wejścia w życie jest rozwiązaniem asystemowym i budzi wątpliwości. Dlatego też projekt w zakresie zmian wprowadzanych w omawianym art. 34 ustawy KGW wymaga gruntownego przepracowania pod względem legislacyjnym. W ocenie RCL materia zawarta w art. 1 pkt 6 projektowanej ustawy powinna stanowić regulacje intertemporalne do projektowanej ustawy”.

Czyli jednak nie tędy droga?

Czytaj też:

KGW wreszcie otrzymają nagrody za frekwencję wyborczą?

Więcej na statutową działalność dla KGW