Tyle wniosków postulujących zmiany wystosowała KRIR do MRiRW w maju – i ma odpowiedź.

Stanowisko KRIR w sprawie koniecznych zmian wspólnej polityki rolnej i polityki krajowej dotyczącej rolnictwa przyjęto podczas IV posiedzenia KRIR VII kadencji w dniu 23 maja 2024 r.

Odpowiedź MRiRW jest z 11 lipca. I nie wynika z niej, aby ministerstwo rolnictwa szykowało jakieś zmiany.

1. Ochrona rynku europejskiego przed napływem artykułów rolno-spożywczych z krajów trzecich, które nie przestrzegają tych samych co w Europie standardów (…).

Jak wynika z odpowiedzi – ochrona taka już jest. „Artykuły rolno-spożywcze importowane z krajów trzecich muszą spełniać wymogi unijne lub ekwiwalentne do unijnych w obszarze bezpieczeństwa żywności i zdrowia” – a kontrole nie wykazały, aby ich nie spełniały.

2. Wprowadzenie na poziomie UE sankcji na wszelkie artykuły rolno-spożywcze z Rosji i Białorusi – solidarnie, we wszystkich krajach UE.

„22 marca 2024 r. KE zaproponowała podniesienie ceł na przywóz do UE zbóż (w tym pszenicy i kukurydzy), nasion oleistych i produktów pochodnych z Rosji i Białorusi oraz wykluczenie ww. produktów z tych krajów z dostępu do unijnych kontyngentów taryfowych (TRQ). Rozporządzenie w tej sprawie zostało zatwierdzone przez Radę UE 30 maja 2024 r. i wejdzie w życie (na terenie całej UE) 1 lipca 2024 r.” – podało ministerstwo podkreślając, że ten import (oraz granulatu z wysłodków buraczanych i suszonego grochu) stanie się nieopłacalny.

3. Uregulowanie wymiany handlowej produktami rolno-spożywczymi z Ukrainą na poziomie wartości z roku 2021 (przed wojną) i z pełnym przestrzeganiem wymogów obowiązujących w krajach UE.

„6 czerwca 2024 r., weszło w życie rozporządzenie 2024/1392(2) przedłużające autonomiczne środki handlowe (ATM) w imporcie z Ukrainy o kolejny rok. Dzięki zabiegom m.in. Polski, w rozporządzeniu 2024/1392 przewidziano korzystniejsze postanowienia dot. mechanizmów ochronnych niż w poprzednich latach” – podaje MRiRW i zapewnia, że potem „relacje handlowe z Ukrainą mają wrócić do zasad wynikających z Układu o Stowarzyszeniu UE-Ukraina, czego Polska domagała się od dawna. (…) Na forum unijnym rozpoczynają się rozmowy dotyczące przeglądu Umowy Stowarzyszeniowej pomiędzy UE a Ukrainą z 2014 r. MRiRW dąży do tego, aby konkurencyjność polskich rolników została utrzymana. Prezentujemy stanowisko, aby w przyszłym porozumieniu zawarto bilateralną klauzulę ochronną, która umożliwiałaby szybką i adekwatną reakcję w przypadku pojawienia się zagrożeń związanych z nadmiernym i zbyt tanim importem. Ponadto prezentujemy stanowisko, że preferencje dla UA w dostępie do rynku unijnego powinny być uwarunkowane dostosowaniem prawa ukraińskiego w zakresie standardów produkcji do prawodawstwa unijnego”.

4. Urealnienie cen interwencyjnych na podstawowe produkty rolne w KE i prowadzenie skupu interwencyjnego.

„W toku ostatnich debat nad WPR na forum Unii Europejskiej Polska kilkukrotnie postulowała o zmianę przepisów unijnych w celu uaktualnienia cen interwencyjnych przypominając, że publiczne zakupy stanowiły w przeszłości istotny oraz realny mechanizm unijnej siatki bezpieczeństwa. (…) Ponadto Polska przedstawia także stanowisko, że w ramach rozporządzenia o wspólnej organizacji rynków produktów rolnych jest możliwość uruchamiania środków kryzysowych i ich finansowania z rezerwy rolnej. Biorąc pod uwagę, że nie nastąpiła zmiana cen interwencyjnych i interwencja publiczna praktycznie nie funkcjonuje, zapobieganie i przeciwdziałanie kryzysom o charakterze rynkowym powinno być priorytetowym motywem wykorzystania rezerwy rolnej” – to odpowiedź MRiRW.

5. Wycofanie przepisów o odnowieniu siedlisk przyrodniczych.

W tym zakresie MRiRW też jest za i „zgłaszało negatywne stanowisko wobec trudnych do zrealizowania przez rolników celów dotyczących odtworzenia ekosystemów rolniczych, w szczególności: odtwarzania osuszonych torfowisk, zwiększenia liczebności ptaków i motyli, krajobrazu rolniczego oraz odsetka gruntów rolnych z elementami krajobrazu o wysokiej różnorodności”. Prace nad rozporządzeniem trwają.

Czytaj też:

https://polskarola.pl/rolnictwo/szykuje-sie-krajowy-plan-odbudowy-zasobow-przyrodniczych/

6. Całkowite wycofanie po 2030 r. ugorowania (GAEC 8).

„Polska nie ma możliwości samodzielnego podejmowania decyzji w tym zakresie. Aktualnie trwają dyskusje nad przyszłością WPR po 2027 r. Niemniej jednak jest to początkowy etap prac i na tę chwilę nie ma jeszcze szczegółowych propozycji odnośnie do brzmienia przepisów po 2027 r.”

7. Nowe uregulowanie w zakresie zmniejszania stosowania środków ochrony roślin (określić średnie zużycie środków ochrony roślin w UE i odnieść do niego zmniejszenie zużycia w danym kraju) oraz konieczność szybszego wprowadzania zamienników wycofywanych substancji aktywnych środków ochrony roślin.

„Polska od początku prac nad projektem jednoznacznie i konsekwentnie sprzeciwiała się jego założeniom, a także prowadziła aktywnie działania na poziomie organów Unii Europejskiej w tym zakresie. Działania te prawdziwie przyczyniły się do zatrzymania prac nad projektem – 6 maja 2024 r., ogłoszona została w Dzienniku Urzędowym UE informacja o wycofaniu projektu”.

8. Zwiększenie limitu pomocy de minimis na poziomie krajowym i na poziomie gospodarstwa.

„Polska wraz z innymi krajami Unii Europejskiej wystąpiła do Komisji UE o zwiększenie limitów pomocy de minimis w rolnictwie zarówno krajowego, jak i indywidualnego dla producenta rolnego do wysokości 50 tys. euro w okresie trzech lat podatkowych”, prace trwają.

Czytaj też:

https://polskarola.pl/rolnictwo/komisja-europejska-szykuje-zmiany-w-de-minimis/

9. Uruchomienie kredytów preferencyjnych dla rolników oraz stworzenie możliwości konsolidacji i restrukturyzacji kredytów udzielonych rolnikom z możliwością spłaty na 25 lat i oprocentowaniem 1% oraz przywrócenie płynności finansowej gospodarstwom.

Odpowiadając na ten postulat MRiRW podało tylko informację o tym, jakie są aktualne możliwości zaciągania kredytów.

10. Określenie na poziomie krajowym na nowo definicji aktywnego rolnika.

MRiRW przypomniało, jak aktualnie sprawdzana jest aktywność rolnika.

11. Dofinansowanie z budżetu krajowego do maksymalnego dopuszczonego poziomu przez UE II filara WPR

„W przypadku PS WPR 2023-2027 minimalna (uwzględniając zróżnicowanie regionalne) stawka współfinansowania określona w przepisach UE wynosiła ok. 24%, natomiast zastosowana w Planie stawka współfinansowania wynosi ok. 40%. W toku przygotowywania kolejnego programu rozwoju obszarów wiejskich na lata 2028-2034, MRiRW również będzie zabiegać w MF o podwyższony poziom” – zapewniono.

12. Umożliwienie dofinansowania odsetek do kredytów inwestycyjnych z II filara WPR.

„Wsparcie FGR Plus nie będzie mogło być przeznaczone na konsolidację kredytów, jednak możliwe jest uzyskanie dotacji na spłatę odsetek do kredytu (inwestycyjnego i/lub obrotowego) przez okres 2 lat przy spełnieniu określonych warunków (…)” – podano, odsyłając do BGK po szczegóły.

13. Zmniejszenie obciążeń administracyjnych dla rolników korzystających z płatności bezpośrednich i innych działań w ramach WPR i innych, w tym zlikwidowanie absurdów administracyjnych.

Wszyscy już się starają, w szczególności UE, MRiRW i ARiMR.

14. Zmniejszenie kontroli gospodarstwa rolniczych. Prowadzenie gospodarstwa rolnego podlega największej liczbie kontroli ze wszystkich rodzajów prowadzanych działalności w gospodarce kraju.

„Korzystanie z programów pomocowych i wykorzystywanie środków publicznych wymaga szczególnych procedur zapewniających bezpieczeństwo, racjonalność i efektywność ich wydatkowania. (…) W zakresie swoich właściwości ARiMR kieruje się zasadą, aby kontrole urzędowe nie obciążały producentów rolnych w większym zakresie niż jest to konieczne dla zapewnienia bezpieczeństwo fitosanitarnego kraju oraz bezpieczeństwa produkowanej żywności” – wyjaśniono.

15. Podjęcie działań mających na celu wzmocnienie pozycję rolnika w łańcuchu rolnospożywczym wobec podmiotów takich jak sieci detaliczne oraz koncerny, m.in. produkujące nawozy, zakłady przetwórcze.

Na ten postulat odpowiedź jest krótka i odsyłająca do UOKiK, bo „W Polsce wprowadzono kompleksowe rozwiązania legislacyjne mające ma celu wyeliminowanie nieuczciwych praktyk handlowych przez firmy handlowe i przetwórcze oraz poprawę relacji w łańcuchu dostaw produktów rolno-spożywczych”.

16. Określenie polityki rolnej dla rozwoju gospodarstw produkcyjnych i pomocy socjalnej dla małych gospodarstw.

Tu znów MRiRW oparło się dzielnie sugestii, jako takiej polityki nie było: „Plan Strategiczny dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023-2027 adresowany jest do szerokiego grona odbiorców, w tym do rolników prowadzących gospodarstwa rolne” – podano odważnie, omawiając istniejące propozycje adresowane do małych i dużych gospodarstw.

17. Określenie wsparcia dla gospodarstw hodowlanych poprzez program odbudowy produkcji trzody chlewnej i bydła.

Schemat odpowiedzi – jak wyżej.

18. Umożliwienie dywersyfikacji dochodów rolników poprzez kredyty preferencyjne na inwestycje w energię odnawialną przy jednoczesnym przeznaczeniu środków z KPO na modernizację linii energetycznych na obszarach wiejskich oraz uregulowanie kwestii instalacji fotowoltaicznych na gruntach rolnych.

Tu MRiRW wyraźnie nie zrozumiało pytania, odpowiadając tylko tyle: „Wzrost konkurencyjności polskich gospodarstw rolnych jest jednym z najważniejszych celów, który jest realizowany w ramach Planu Strategicznego dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023-2027. Zgodnie z oceną potrzeb, dla realizacji tego celu, wymagane jest również ułatwienie w dostępie do kapitału, w tym kapitału dla młodych rolników. Interwencje w gospodarstwach rolnych zwiększające konkurencyjność (dotacje) są skierowane do rolników prowadzących działalność rolniczą w gospodarstwie o powierzchni UR nie przekraczającej 300 ha oraz o wielkości ekonomicznej 25-250 tys. euro.”

19. Natychmiastowa zmiana systemu określania i zgłaszania suszy w rolnictwie.

Odpowiedź odnosi się tylko do sytuacji obecnej i przyznaje: „Zgodnie z przepisami rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 27 stycznia 2015 r. w sprawie szczegółowego zakresu i sposobów realizacji niektórych zadań ARiMR do szacowania strat spowodowanych przez suszę w produkcji rolnej w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich(9) służy publiczna aplikacja <zgłoś szkodę rolniczą>. Sposób szacowania suszy oraz algorytm jej obliczania w aplikacji publicznej są zgodne z przepisami § 13zzd tego rozporządzenia.”

20. Zmiana w systemie ubezpieczeń roślin uprawnych i zwierząt gospodarskich dofinansowywanych z budżetu państwa, w tym:

– aby zakłady ubezpieczeniowe ubezpieczające z systemem dopłat miały jednakowe

Ogólne Warunki Ubezpieczeń (OWU),

–  skrócenie okres karencji z 14 do 7 dni,

– uregulowanie na nowo systemu ubezpieczeń upraw wysokokosztowych oraz zwierząt.

Tu odpowiedź zaskakuje: MRiRW podpisało umowy z zakładami ubezpieczeniowymi i nie ma „wpływu na decyzje podejmowane przez zakłady ubezpieczeń, które kształtują portfel ubezpieczeniowy zgodnie z przyjętą przez siebie polityką finansową”.

21. Uporządkowanie spraw dotyczących odszkodowań za szkody zwierząt prawnie chronionych jak żurawie, czaple, kormorany, krukowate, gęsi, bobry, łosie i wilki oraz szkód łowieckich powodowanych przez zwierzynę łowną.

Znów niewłaściwy adresat, jak się okazuje. Temat podlega Ministerstwu Klimatu i Środowiska.

„Właściwym do w tej kwestii jest kierujący tym działem administracji rządowej minister klimatu i środowiska. Sprawa szkód wyrządzanych przez ptaki była przedmiotem prac zmierzających do opracowania projektu ustawy regulującej kwestię odszkodowań za te szkody”, a ustawa o ochronie przyrody już zawiera regulacje umożliwiające rozszerzenie gatunków zwierząt chronionych wyrządzających szkody.

22. Przygotowanie i wprowadzenie programu w zakresie gospodarowania wodą i systemami melioracyjnymi na cele rolnicze.
23. Tu też jedyną odpowiedzią jest przegląd aktualnego PS dla WPR.

Czyżby nowe MRiRW nie miało żadnych nowych pomysłów na ulżenie bolączkom rolników?