Jeśli ktoś już zapomniał, że w 2024 roku była susza i raczej przygotowuje się do tej, która wystąpi w tym sezonie – to MRiRW przypomniało sobie właśnie o konieczności  zlikwidowania skutków suszy 2024.

I będzie je likwidować jeszcze długo – przedłożono możliwość szacowania szkód na cały 2025 rok.

Zlikwiduje się też skutki powodzi z jesieni 2024 – te polegające na zatopieniu szkółek roślin ozdobnych, zapasów paszy czy słomy, a także szkody w produkcji zwierzęcej, straty w pasiekach i gospodarstwach rybackich oraz w maszynach i urządzeniach rolniczych, budynkach gospodarskich, stajniach i magazynach zbożowych.

Pomoc po suszy

Plany są standardowe – tak jak w latach ubiegłych wyznaczono znajome zasady pomocy (dotyczy to zwłaszcza wymogu ubezpieczenia połowy upraw i górnej granicy łącznej pomocy oraz użycia współczynnika korygującego stawki w przypadku przekroczenia zakładanych kwot pomocy) i jej stawki.

I tak jak w latach ubiegłych uznano nieprzydatność aplikacji i ociężałość komisji szacujących straty.

Dlatego wydłużono – i to już nowość – na rok 2025 (z 2023 i 2024!) możliwości szacowania szkód wywołanych przez suszę dodatkowo również przez komisje powoływane przez wojewodę oraz dano możliwość dodatkowego potwierdzenia wystąpienia szkód powstałych w wyniku suszy przez Instytut Uprawy, Nawożenia i Gleboznawstwa – Państwowy Instytut Badawczy na wniosek wojewody, na podstawie dodatkowych informacji potwierdzających wystąpienie zagrożenia suszą na obszarze wskazanym przez izby rolnicze.

Koło historii więc obróciło się po raz kolejny, a izby rolnicze zyskują możliwość zaistnienia w szacowaniu strat po suszy – czego kilka lat wcześniej bardzo chciały uniknąć. Teraz okazują się zdolne do potwierdzenia wystąpienia suszy – i to tej sprzed lat. I to dokładniej niż wodomierze.

Stawki pomocy też już znajome – dla wyższych niż 30 proc. szkodach w plonie, co dotyczy 100 tys. ha:

– 3000 zł na 1 ha powierzchni upraw rolnych, na których wystąpiły szkody w wyniku suszy w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich w wysokości co najmniej 70% plonu (koszty ok.  315 441 zł);

– 2000 zł na 1 ha powierzchni upraw rolnych, na których wystąpiły szkody w wyniku suszy w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich w wysokości co najmniej 50% i mniej niż 70% plonu (koszty ok 12 370 820 zł)

– 1000 zł na 1 ha powierzchni upraw rolnych, na których wystąpiły szkody w wyniku suszy w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich w wysokości co najmniej 30% i mniej niż 50% plonu (koszty ok 63 071 820 zł).

Zakładając, że ok. 40% powierzchni upraw jest w gospodarstwach, które posiadały ubezpieczenie 50% powierzchni upraw na realizację tej pomocy niezbędne będą środki w wysokości około 80 mln zł – podano.

Dla strat mniejszych niż 30 proc. jest też już znajoma pomoc „dla rodzin” – kiedyś krytykowana, a teraz powielana. Rodzinie – jako pomoc socjalna – ma przysługiwać  3 tys. zł, w przypadku, gdy szkody spowodowane suszą wynoszą co najmniej 15% średniej rocznej produkcji roślinnej w gospodarstwie rolnym w rozumieniu przepisów o podatku rolnym z trzech ostatnich lat poprzedzających rok, w którym wystąpiły szkody.

Na realizację tej pomocy jest 250 mln zł.

Przewidziano też dotkniętym suszą powyżej 30 proc. – znajomą – pomoc w postaci równowartości III i IV raty podatku rolnego (około 25 mln zł).

Jeśli założone kwoty pomocy będą przekroczone, stosuje się współczynnik korygujący.

Pomoc dla rolników z terenów, na których ogłoszono stan klęski żywiołowej

Ucierpiało 3 317 gospodarstw rolnych, a powierzchnia upraw dotkniętych powodzią wyniosła ponad 28 tys. ha – podano.

Proponuje się, aby wysokość stawki pomocy za szkody w  uprawach wynosiła:

• 11 000 zł na 1 ha powierzchni upraw nasiennych i rozsadników warzyw i kwiatów w uprawie polowej – szkody co najmniej 70% plonu; 7 700 zł – szkody 50-70% plonu; 5 500 zł – szkody co najmniej 30 % i mniej niż 50 % plonu
• 550 000 zł na 1 ha upraw nasiennych i rozsadników warzyw i kwiatów w uprawie pod osłonami wysokimi, a potem odpowiednio 385 000 zł i 275 000 zł
• 400 zł na 1 ha powierzchni upraw ozimych wysianych w 2024
• 3000 zł na 1 ha powierzchni upraw rolnych – szkody co najmniej 70% plonu, a przy niższych szkodach 2000 zł i 1000 zł.

W przypadku szkód spowodowanych wystąpieniem we wrześniu 2024 r. powodzi, w związku z którą wprowadzono stan klęski żywiołowej:

• w zapasach ziemiopłodów – wysokość pomocy nie może przekroczyć wysokości szkód w zapasach ziemiopłodów wykazanych w pozycji uwagi protokołu oszacowania szkód,

2) w paszy dla zwierząt – wysokość pomocy w związku ze szkodami nie może przekroczyć wysokości szkód  wykazanych w protokole oszacowania szkód, w załączniku dotyczącym produkcji zwierzęcej w kolumnie „koszty poniesione w związku z wystąpieniem szkód”,

3) w zwierzętach gospodarskich innych niż pszczoły wysokość pomocy nie może przekroczyć wysokości szkód w zwierzętach wykazanych w protokole oszacowania szkód,

4) w budynku służącym do prowadzenia działalności rolniczej wysokość pomocy nie może przekroczyć wysokości szkód oszacowanych w tych budynkach wykazanych w protokole oszacowania szkód i kwoty 30 000 zł,

5) w maszynach, urządzeniach oraz wyposażeniu służącym do produkcji rolniczej wysokość pomocy nie może przekroczyć 50% wysokości szkód oszacowanych w tych maszynach, urządzeniach oraz wyposażeniu służącym do produkcji rolniczej wykazanych w protokole oszacowania szkód.

Wysokość stawki pomocy dla zniszczonych szkółek będzie wynosiła:

1)           190 969 zł na 1 ha powierzchni szkółki drzew owocowych, na której powstały szkody spowodowane wystąpieniem we wrześniu 2024 r. powodzi w związku z którą wprowadzono stan klęski żywiołowej;

2)           45 738 zł na 1 ha powierzchni szkółki krzewów owocowych, na której powstały szkody spowodowane wystąpieniem we wrześniu 2024 r. powodzi w związku z którą wprowadzono stan klęski żywiołowej

3)           132 849 zł na 1 ha powierzchni szkółki drzew i krzewów ozdobnych, na której powstały szkody spowodowane wystąpieniem we wrześniu 2024 r. powodzi, w związku z którą wprowadzono stan klęski żywiołowej.

Jest też pomoc dla pszczelarzy, wysokość pomocy będzie wynosiła:

1)           2500 zł dla pszczelarza posiadającego przed wystąpieniem powodzi we wrześniu 2024 r., w związku z którą wprowadzono stan klęski żywiołowej do 20 rodzin pszczelich;

2)           4000 zł dla pszczelarza posiadającego przed wystąpieniem powodzi we wrześniu 2024 r., w związku z którą wprowadzono stan klęski żywiołowej, 21-50 rodzin pszczelich;

3)           6000 zł dla pszczelarza posiadającego przed wystąpieniem powodzi we wrześniu 2024 r., w związku z którą wprowadzono stan klęski żywiołowej, powyżej 50 rodzin pszczelich.

Nabór wniosków ma się zakończyć 10 kwietnia, nie wiadomo, kiedy się rozpocznie. Konsultacje projektu potrwają do końca lutego.

Niestety wiele wskazuje na to, że kolejna susza blisko. Czy pomoc po suszy stanie się kiedyś pomocą systemową? Czy zmiany obejmą system ubezpieczeń?