Ze stu uchwalonych przez Sejm ustaw w ośmiu przypadkach Prezydent odmówił podpisania ustawy, stosując weto lub występując do Trybunału Konstytucyjnego w trybie tzw. kontroli prewencyjnej.
Fot. MP
Ze stu uchwalonych przez Sejm ustaw w ośmiu przypadkach Prezydent odmówił podpisania ustawy, stosując weto lub występując do Trybunału Konstytucyjnego w trybie tzw. kontroli prewencyjnej.
Fot. MP
BOM: Sejm Otwarty. Pierwszy rok X kadencji Sejmu
“Dziś, po upływie roku, chciałbym uczynić to, co powinien w moim przekonaniu zrobić każdy polityk sprawujący funkcję publiczną – rozliczyć się ze swoich zapowiedzi przed wyborcami i wyborczyniami właśnie” – napisał Marszałek Sejmu Szymon Hołownia we wstępie do raportu podsumowującego pierwszy rok Sejmu X kadencji.
Jak przypomniał, wyłoniona w wyborach 15 października 2023 r. Izba ma „najsilniejszy mandat wyborczy w dziejach wolnej Polski”.
Prawo dla obywateli
Wśród najważniejszych ustaw uchwalonych przez Sejm, które dotyczą spraw społecznych, w raporcie wskazano ustawy wprowadzające program „Aktywny rodzic”, dodatek do renty socjalnej i rentę wdowią. Sejm wsparł także przedsiębiorców i rolników, m.in. dając prawo do tzw. wakacji od ZUS. Reakcją na sytuację wewnątrz kraju i w jego otoczeniu było uchwalenie ustaw wspierających osoby potrzebujące – m.in. poszkodowanych we wrześniowej powodzi. W X kadencji zdecydowano także o podniesieniu wynagrodzeń pracowników służby publicznej, w tym nauczycieli. Sejm wzmocnił też ochronę praw kobiet i rodzin: zmieniono definicję zgwałcenia, przywrócono finansowanie procedury in vitro z budżetu państwa. Poprawie bezpieczeństwa państwa i jego obywateli służyć będzie m.in. uchwalona jednogłośnie ustawa o ochronie ludności i obronie cywilnej.
Transparentna i obywatelska legislacja
W okresie objętym raportem Sejm podjął szereg decyzji służących poprawie jakości uchwalanego prawa. Zlikwidowano sejmową „zamrażarkę”. Na posiedzeniach Sejmu regularnie odbywają się debaty na temat projektów ustaw zgłaszanych przez opozycję. Marszałek Sejmu niezwłocznie nadaje im numery druków.
Internetowa platforma do konsultacji społecznych projektów ustaw.
Zmiana Regulaminu Sejmu uchwalona w lipcu 2024 r. wprowadziła obowiązek kierowania poselskich i obywatelskich projektów ustaw do konsultacji społecznych. Możliwość taką stworzono także w odniesieniu do projektów prezydenckich i senackich. Od początku listopada 2024 r. każdy zainteresowany może przez Internet wyrazić swoją opinię o proponowanym prawie. Obywatelskie projekty ustaw. Sejm X kadencji uchwalił dotąd trzy „obywatelskie ustawy” – to więcej niż podczas dwóch poprzednich kadencji Sejmu razem wziętych. W pierwszym roku X kadencji zorganizowano więcej wysłuchań publicznych niż w całej poprzedniej kadencji. Dzięki zmianie Regulaminu Sejmu wnioskodawcy projektów mają obowiązek odnieść się publicznie do uwag zgłoszonych w ich trakcie. Transparentność procesu legislacyjnego poprawi się dzięki ograniczeniu trybów przyspieszonych, wprowadzeniu obowiązkowej jawności poprawek zgłaszanych podczas rozpatrywania projektów oraz znacznemu ograniczeniu prac Sejmu w godzinach nocnych. Profesjonalizacji postępowania legislacyjnego służy także wprowadzenie obowiązku sporządzania tzw. DSR-ów (Deklarowanych Skutków Regulacji) przez wnioskodawców projektów poselskich oraz sporządzanie przez ekspertów Kancelarii Sejmu tzw. OSR-ów (Ocen Skutków Regulacji).
W Sejmie X kadencji powołano nowe komisje na rzecz tworzenia prawa i rozliczeń. Powstała nowa komisja stała – Komisja do spraw Dzieci i Młodzieży, powrócono także do praktyki powoływania komisji i podkomisji nadzwyczajnych w celu rozpatrywania projektów szczególnie istotnych społecznie. Sejm powołał także trzy komisje śledcze badające nieprawidłowości w działaniu władz państwowych w poprzednich kadencjach.
Naprawa państwa i jego instytucji
Prezydenckie weta i wnioski do Trybunału Konstytucyjnego.
Ze stu uchwalonych przez Sejm ustaw w ośmiu przypadkach Prezydent odmówił podpisania ustawy, stosując weto lub występując do Trybunału Konstytucyjnego w trybie tzw. kontroli prewencyjnej. Praworządność.
Sejm uchwalił ustawy przywracające zgodny z Konstytucją stan prawny w zakresie wyboru sędziowskiej części Krajowej Rady Sądownictwa. Izba uchwaliła także ustawę naprawiającą i reformującą Trybunał Konstytucyjny. Te akty prawne zostały skierowane przez Prezydenta do TK.
Dochody jednostek samorządu terytorialnego. Nowa ustawa uchwalona przez Sejm jest rewolucją w dziedzinie samorządowych finansów. Dochody jednostek samorządu terytorialnego nie będą zależały od decyzji politycznych podejmowanych na szczeblu centralnym.
Dzięki staraniom Marszałka Sejmu uzdrowiono sytuację w Najwyższej Izbie Kontroli, m.in. uzupełniając skład Kolegium Izby.
Sejm powołał nowego Rzecznika Praw Dziecka, a wybór Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych oraz dwóch członków Komisji ds. przeciwdziałania wykorzystywaniu seksualnemu małoletnich do lat 15 poprzedziły otwarte konferencje połączone z prezentacjami kandydatów. Zreformowano także sposób wyboru Rady Ochrony Pracy.
Sejm otwarty dla obywateli
W pierwszym roku kadencji Sejm odwiedziło blisko 140 tys. osób – o niemal 37 proc. więcej niż rok wcześniej. Liczba zorganizowanych grup wzrosła o 40 proc. Przywrócono możliwość indywidualnego zwiedzania Sejmu. Sejm X kadencji stał się przyjazny mediom. Powstało nowe Biuro Obsługi Medialnej, konsekwentnie organizowane są regularne briefingi Marszałka Sejmu przed każdym posiedzeniem Izby, nowością jest wprowadzenie ich tłumaczeń na język migowy. Wprowadzono także regularne „śniadania prasowe” z udziałem władz Sejmu i Kancelarii Sejmu. Zadbano także o poprawę warunków pracy dziennikarzy.
W X kadencji nastąpił wyraźny wzrost popularności mediów społecznościowych Sejmu. Profile na Instagramie, Facebooku i YouTube w sumie obserwuje ponad milion użytkowników.
W nowej odsłonie ukazują się czasopisma „Przegląd Sejmowy” i „Kronika Sejmowa”.
Obywatelki i obywatele zyskali nowe możliwości obecności w Sejmie: w zmodyfikowanej formule obradował tegoroczny Sejm Dzieci i Młodzieży, nawiązano współpracę z Parlamentem Młodych RP.
W grudniu 2023 r. zorganizowano w Sejmie Wigilię dla osób w kryzysach, ważne sprawy społeczne poruszały filmy prezentowane podczas cyklu We Are The Sejm, Marszałek Sejmu prowadzi też regularnie lekcje obywatelskie z uczniami szkół w całym kraju.
Sprawy międzynarodowe i bezpieczeństwo
Marszałek Sejmu działał aktywnie na polu dyplomacji parlamentarnej. Priorytetowymi obszarami były bezpieczeństwo i budowanie efektywnych kontaktów. Oficjalna wizyta Marszałka Sejmu w Kijowie w czerwcu 2024 r. potwierdziła aktywne wsparcie Polski dla Ukrainy oraz miejsce tego państwa w gronie czołowych partnerów Sejmu. Z inicjatywy Szymona Hołowni uformowała się koalicja parlamentarna na rzecz bezpieczeństwa z udziałem przewodniczących parlamentów państw bałtyckich i Ukrainy. Wyrazem partnerstwa były liczne spotkania bilateralne i wielostronne, ze szczytem w Białymstoku w czerwcu 2024 r. na czele. Do współpracy w nowym formacje zaproszeni zostali także przewodniczący parlamentów państw nordyckich. Trwają intensywne przygotowania do sprawowania przez Polskę prezydencji w radzie UE w wymiarze parlamentarnym.
Źródło informacji: BOM; PAP MediaRoom