Podczas gdy ruszyły wreszcie płatności z tytułu ekoschematów, MRiRW tłumaczy, dlaczego nie można zrezygnować z tych płatności.

Tłumaczy nie byle komu, bo Krajowej Radzie Izb Rolniczych, która w stanowisku w sprawie aktualnej sytuacji w rolnictwie, przyjętym w końcu lutego, podała: „Mając na uwadze obecną sytuację należałoby dokonać przeglądu WPR do roku 2027 oraz powrócić do zasad wypłat dopłat bezpośrednich z lat 2014-2021”.

Może być tak, jak było?

Jak należy rozumieć, samorząd rolniczy nie chce ekoschematów – bo to one są nowe w zasadach dopłat obowiązujących w aktualnej WPR.

Tak też sugestię zrozumiało MRiRW. Odpowiadając KRIR, w piśmie z 14 maja przypomniało, że od 2023 roku są realizowane nowe unijne przepisy – wszystkie państwa członkowskie zobowiązane zostały do wdrożenia nowych rozwiązań w ramach WPR, w tym ekoschematów i warunkowości. „Należy podkreślić, że ekoschematy są dobrowolne dla rolników” – zaznaczono. Są też obowiązkowe dla państw członkowskich, które muszą przeznaczać na nie 25 proc. środków kierowanych na dopłaty.

Rolnikom nie pozostaje nic innego, jak – oczywiście dobrowolnie, wszystkie dopłaty są dobrowolne – realizować wymogi ekoschematów, skoro chcą otrzymywać dopłaty w  pełnej możliwej wysokości.

Zainteresowanie tymi płatnościami było w tym roku, pierwszym roku wdrażania nowych zasad, duże.

Czytaj też:

Ile wniosków o dopłaty bezpośrednie – i o które – złożono w 2023 roku?

Opóźniona jedna czwarta dopłat

Trzeba przypomnieć, że dopiero od 5 marca wypłacane są płatności z tytułu ekoschematów obszarowych, a od 30 kwietnia – z tytułu dobrostanu zwierząt. Nie wypłacono jesiennych zaliczek tych płatności – co z pewnością jeszcze zwiększyło niezadowolenie rolników z tytułu wprowadzenia tych nowych wymogów i płatności za nie.

Ostatecznie stawki ustalono w wysokości:

• Dla ekoschematu Rolnictwo węglowe i zarządzanie składnikami odżywczymi wartość jednego punktu wynosi 104,89 zł:

Ekstensywne użytkowanie trwałych użytków zielonych z obsadą zwierząt: 5 punktów; 524,45 zł/ha;

Międzyplony ozime lub wsiewki śródplonowe: 5 punktów; 524,45 zł/ha;

Opracowanie i przestrzeganie planu nawożenia – wariant podstawowy: 1 punkt; 104,89 zł/ha;

Opracowanie i przestrzeganie planu nawożenia – wariant z wapnowaniem: 3 punkty; 314,67 zł/ha;

Zróżnicowana struktura upraw: 3 punkty; 314,67 zł/ha;

Wymieszanie obornika na gruntach ornych w terminie 12 godzin od jego aplikacji: 2 punkty; 209,78 zł/ha;

Stosowanie nawozów naturalnych płynnych innymi metodami niż rozbryzgowo: 3 punkty; 314,67 zł/ha;

Uproszczone systemy uprawy: 4 punkty; 419,56 zł/ha;

Wymieszanie słomy z glebą: 2 punkty; 209,78 zł/ha.

Stawki płatności za realizację pozostałych ekoschematów obszarowych wynoszą:

• „Obszary z roślinami miododajnymi”: 1 256,77 zł/ha;
• „Integrowana Produkcja Roślin”: 1363,77 zł/ha;
• „Biologiczna ochrona upraw”: 419,64 zł/ha;
• „Retencjonowanie wody na trwałych użytkach zielonych”: 292,27 zł/ha.

Więcej o stawkach za dobrostan zwierząt:

104 zł za jeden punkt Dobrostanu zwierząt

Wypłata dopłat może być szybsza?

Już tylko chociażby z powodu opóźnienia w ARiMR dotyczącego podliczania złożonych wniosków i ustalania stawek płatności z tytułu ekoschematów niemożliwe było zrealizowanie postulatu KRIR w postaci wypłaty tegorocznych dopłat do końca kwietnia.

Jak podaje agencja, do 21 maja łącznie z zaliczkami do rolników w ramach dopłat za 2023 rok trafiło 15,6 mld zł, w tym 4,06 mld zł z tytułu ekoschematów. Pula środków na dopłaty z 2023 roku to blisko 17 mld zł. Zdecydowano o zwiększeniu puli na ekoschematy – kosztem płatności związanych z produkcją (przesunięto na nie dodatkowo 17 mln euro).

Zamiast wsparcia związanego z produkcją – wsparcie ekoschematów

Wydanie decyzji w sprawie przyznania dopłat bezpośrednich i obszarowych za 2023 r. powinno nastąpić do 31 maja 2024 r., a wypłata dopłat do końca czerwca – i tu MRiRW nie obiecało żadnego przyspieszenia.

Ekoschematy są zbyt skomplikowane?

Trzeba więc przyznać, że płatności za ekoschematy niosą wiele problemów. Czy można je uprościć? Z pewnością tak, dopuszczalne jest przecież wprowadzanie zmian do Planu Strategicznego.

Ale tego już MRiRW nie zapowiedziało – a KRIR nie zaproponowała. Chce likwidacji. Wszystko albo nic?

I tu wracamy do unijnego „zazielenienia” WPR.

Ekoschematy to wynik tej koncepcji. Wynika to też z definicji ekoschematów, którą MRiRW tak sformułowało w piśmie do KRIR: „Ekoschematy są to roczne, płatne praktyki, dostosowane do warunków i potrzeb krajowych, ale poddane ocenie przez KE pod kątem realizacji celów środowiskowych i klimatycznych nowej WPR – ochrony zasobów gleby, wód, klimatu, dobrostanu zwierząt, różnorodności biologicznej w produkcji rolnej.”

Usilne dążenie do wyrównania dopłat dla polskich rolników – a dziś chętnie zapominamy, że w 2020 roku komisarz Wojciechowski wpłynął skutecznie na zwiększenie puli środków na unijne, a w tym polskie, rolnictwo – doprowadziło do uśpienia czujności co do kosztów, jakie trzeba będzie ponieść, aby te dopłaty osiągnąć.

Zielony Ład – czyli kto płaci, ten wymaga?

I mamy problem.  Czy nowy rząd zaproponuje coś, aby go zlikwidować, albo chociaż zmniejszyć? Na razie wprowadzono nowy ekoschemat – zastąpi obowiązkowe ugorowanie.

Do końca sierpnia można będzie zadecydować o skorzystaniu z ryczałtu lub o ugorowaniu

Czytaj też:

Czy Zielony Ład to program PiS?