Czy wysokie ceny nawozów pomogą ograniczać ich stosowanie, co postuluje UE? I co można zrobić, aby w wyniku ograniczenia nawożenia nie nastąpił spadek plonów?

Podczas listopadowego posiedzenia Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi (DG AGRI) Parlamentu Europejskiego odbyło się wysłuchanie publiczne na temat „Ograniczenie wpływu nawozów od etapu produkcji do zastosowania końcowego – uszczelnienie obiegu zamkniętego w rolnictwie”.

Pierwsza część wysłuchania dotyczyła rozwoju nowych technologii dla nowych nawozów opartych na składnikach odżywczych pochodzących z recyklingu odpadów organicznych. Drugi panel skupił się na tym, jak rolnicy mogą uszczelnić obieg zamknięty w gospodarstwie i jak najlepiej wykorzystać nawozy organiczne.

Koszty nawozów stale rosną. Tendencja zwyżkowa rozpoczęła się jeszcze przed rosyjską agresją na Ukrainę. Ponieważ cena gazu stanowi 40% kosztów zmiennych produkcji nawozów, ceny nawozów gwałtownie rosną.

Nawozy są jednym z głównych czynników generujących koszty dla rolników. W porównaniu z wrześniem 2021 roku ceny nawozów azotowych są obecnie wyższe o 149%. W porównaniu do poprzednich lat wzrost jest jeszcze silniejszy: w zależności od produktów i ich składu, zakup nawozów przez rolników jest od 3 do 5 razy droższy niż zwykle. W efekcie rolnicy kupują i stosują mniej nawozów, co bezpośrednio zagraża plonom i jakości kolejnych zbiorów.

Z drugiej strony, szczególnie na obszarach z dużą ilością zwierząt gospodarskich, istnieją sposoby na uszczelnienie obiegu zamkniętego i lepsze wykorzystanie nawozów organicznych. Nawozy organiczne mogą być stosowane w postaci surowego obornika lub w postaci już opracowanych produktów spełniających wymogi “Renure”, w których składniki odżywcze są odzyskiwane z obornika, tworząc wysokiej jakości substytut nawozów syntetycznych. Aby umożliwić lepsze wykorzystanie takich produktów, Komisja musi dostosować prawodawstwo. Oprócz obornika, również osady ściekowe i bioodpady pochodzące z procesu metanizacji/biogazu lub obróbki biologicznej i termicznej stanowią nawozy organiczne, które mogą częściowo zastąpić nawozy mineralne.

9 listopada KE przyjęła komunikat w sprawie nawozów. W tym dokumencie zapowiedziano, że Komisja wraz z państwami członkowskimi zbada możliwości wykorzystania rezerwy rolnej o wartości 450 mln EUR na rok budżetowy 2023 na rzecz rolników dotkniętych wysokimi kosztami środków produkcji. Ponadto 28 października 2022 r. Komisja podwyższyła pułapy określone dla ograniczonych kwot pomocy na rzecz rolników oraz zwiększyła elastyczność i możliwości wsparcia na rzecz przedsiębiorstw dotkniętych rosnącymi kosztami energii, takich jak producenci nawozów, z zastrzeżeniem mechanizmów zabezpieczających. Przykładowo organy publiczne mogłyby nabywać nawozy i oferować je rolnikom po niższych cenach. Producenci nawozów, jako przedstawiciele sektora szczególnie dotkniętego kryzysem, mogą – jeżeli spełnią kryteria kwalifikowalności – skorzystać z pomocy o wyższej intensywności i kwot pomocy do 150 mln EUR.