Liczba gospodarstw rolnych w UE w okresie między 2005 a 2020 r. spadła o około 37 proc. W Polsce – o 47 proc.

W opublikowanych 23 października przez Eurostat danych dotyczących rolnictwa z 2020 roku, podano jednak, że choć liczba gospodarstw spada, to ilość gruntów wykorzystywanych w UE do produkcji rolnej utrzymuje się na stałym poziomie. Zastrzeżono też, że w wielu krajach w tych latach zmieniła się definicja gospodarstwa rolnego – podniesiono próg wielkości tego, co uznaje się za gospodarstwo rolne.

Spadek liczby gospodarstw o 37 proc. oznacza, że ubyło 5,3 mln gospodarstw. Zdecydowaną większość (około 87 %) stanowiły gospodarstwa małe, o powierzchni do 5 ha.

W całej UE mniej gospodarstw

Eurostat podaje, że w tym okresie gospodarstw było mniej w każdym państwie członkowskim, ale największe redukcje odnotowano w Rumunii (orientacyjna strata w wysokości 1,4 mln gospodarstw, co odpowiada spadkowi o -32 proc.), w Polsce (orientacyjna strata w wysokości 1,2 mln gospodarstw, czyli -47 proc.), Włochy (orientacyjna strata w wysokości 0,6 mln gospodarstw, czyli -34 proc.), Węgry (orientacyjna strata w wysokości 0,5 mln gospodarstw, czyli -68 proc.), Bułgaria (orientacyjna strata w wysokości 0,4 mln gospodarstw, czyli -75 proc.) i Grecji (orientacyjna strata na poziomie 0,3 mln gospodarstw, czyli -36 proc.).

W Polsce mniej gospodarstw

Jak odnieść te dane Eurostatu do sytuacji w Polsce – także w kontekście zmian definicji gospodarstwa?

Jeśli przyjąć definicję GUS  z 2007 r. (za gospodarstwo indywidualne uważano gospodarstwo rolne o powierzchni od 0,10 ha oraz gospodarstwo rolne posiadające użytki rolne o powierzchni mniejszej lub nieposiadające ich, o ile posiadało co najmniej pewną liczbę zwierząt gospodarskich) w 2005 roku mieliśmy 2 729 tys. gospodarstw. W tym było 1 782 tys. gospodarstw o powierzchni powyżej 1 ha użytków rolnych.

W 2020 roku w Polsce było wg GUS 1 317 400 gospodarstw, 1 316 759 z nich posiadało użytki rolne.

GUS tak definiuje gospodarstwo rolne: „Jednostka wyodrębniona pod względem technicznym i ekonomicznym, posiadająca odrębne kierownictwo (użytkownik lub zarządzający) i prowadząca działalność rolniczą. W związku z wprowadzeniem od 2010 r. stopniowych zmian metodologii badań rolniczych mających na celu dostosowanie do standardów unijnych oraz uwzględnienie przemian dokonujących się w polskim rolnictwie, a także szersze wykorzystanie źródeł administracyjnych, zmianie uległa definicja gospodarstwa rolnego. Zgodnie z obowiązującą definicją gospodarstwa rolne nie obejmują posiadaczy użytków rolnych nieprowadzących działalności rolniczej oraz posiadaczy użytków rolnych o powierzchni poniżej 1 ha prowadzących działalność rolniczą o małej skali.”

Więcej gospodarstw dużych

Liczba najmniejszych gospodarstw do 5 ha w UE była w 2020 r. o 4,6 mln mniejsza niż w 2005 r. Choć w klasach większych gospodarstw również wystąpiły znaczne straty, to było ich znacznie mniej; ogółem gospodarstw o ​​powierzchni od 5 ha do 100 ha było w 2020 r. o 0,7 mln mniej niż w 2005 r. W niektórych państwach członkowskich transfer ziemi z gospodarstw najmniejszych do większych w drodze fuzji i przejęć spowodował wzrost liczby gospodarstw zaliczanych do klas średnich – podaje Eurostat.

Trzeba dodać, że wielkość gospodarstwa wiąże się z wyborem modelu gospodarowania.