Na to pytanie odpowiedział dziś w Sejmie wiceminister rolnictwa Janusz Kowalski.

A pytanie „w sprawie niekontrolowanego importu zbóż z Ukrainy” ministrowi rolnictwa i rozwoju wsi zadali posłowie Stefan Krajewski, Paweł Bejda, Andrzej Grzyb, Dariusz Klimczak, Dariusz Kurzawa, Mirosław Maliszewski, Marek Sawicki, Czesław Siekierski, Zbigniew Ziejewski, Bożena Żelazowska, Jarosław Rzepa i Jan Łopata – KP.

Odpowiedzi udzielił wiceminister rolnictwa Janusz Kowalski.

Jest ona zgodna z informacją nadesłaną mi wczoraj z Ministerstwa Rolnictwa.

Janusz Kowalski dodał do niej, że 30 stycznia w Komisji Europejskiej będzie dyskutowany polski wniosek o przywrócenie ceł na importowane z Ukrainy zboża.

Oto odpowiedź na pytania o sposób ochrony polskiego rolnika na rynku zbóż (w tym przez KAS) i rozmiar importu i eksportu zbóż, nadesłana mi wczoraj z MRiRW, dane te dziś w Sejmie powtórzył wiceminister:

MRiRW uprzejmie informuje, że w zakresie działań Krajowej Administracji Skarbowej (KAS) zwróciło się do Ministerstwa Finansów.

MF poinformowało m.in., że dla bezpieczeństwa żywności, pasz oraz zdrowia roślin, na etapie odprawy celnej granicznej KAS wdraża procedury, tak aby, zapewnić właściwy nadzór nad przesyłkami zawierającymi zboża. W ramach wzmocnienia nadzoru nad zbożem wprowadzanym z Ukrainy do Polski, wszystkie przesyłki zbóż w każdym przypadku, są przez organy celne kierowane do granicznej weterynaryjnej, sanitarnej i fitosanitarnej kontroli, wykonywanej odpowiednio przez Granicznego Lekarza Weterynarii, Oddziały Graniczne Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Roślin i Nasiennictwa i Państwowego Granicznego Inspektora Sanitarnego. Żadna przesyłka zbóż o określonych kodach Taryfy Celnej nie może opuścić przejścia granicznego bez zajęcia stanowiska przez właściwe Inspekcje.

Towary nieunijne (z krajów trzecich) pozostają pod dozorem celnym do momentu zmiany ich statusu celnego lub do czasu, gdy zostaną wyprowadzone poza obszar celny Unii lub zniszczone.

Przesyłki zboża wprowadzone na obszar celny UE, a także przedsiębiorcy tacy jak np.  producenci, importerzy, wprowadzający do obrotu, detaliści mogą podlegać kontroli również na rynku krajowym. Kontrole takie prowadzi Wojewoda, przy pomocy  Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Roślin i Nasiennictwa, Wojewódzkiego Inspektora Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych, Wojewódzkiego Lekarza Weterynarii oraz Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego. Zatem, jeśli są wątpliwości, co do przeznaczenia zbóż po dokonaniu odprawy celnej w procedurze dopuszczenia do obrotu, właściwe organy na rynku krajowym mogą prowadzić odpowiednie kontrole.

Ponadto w odniesieniu do wszystkich zbóż klasyfikowanych w dziale 10 Wspólnotowej Taryfy Celnej, obciążenie stawką podatku VAT wynosi 5%, ale obecnie obowiązuje na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 2 grudnia 2022 r. w sprawie obniżonych stawek podatku od towarów i usług w roku 2023 (Dz. U. z 2022, poz. 2494), czasowe obniżenie stawki do wysokości 0% – na podstawie tzw. tarczy antyinflacyjnej. Nie ma żadnego warunku, od którego byłaby uzależniona stawka obniżona w tej właśnie wysokości (np. przeznaczenie zbóż). W przypadku nasion z działu 12 taryfy celnej (np. nasiona rzepaku) stawka została obniżona do 5% – wyłącznie w przypadku towarów przeznaczonych do spożycia przez ludzi (bezpośrednio). Nasiona rzepaku przeznaczone do celów rolniczych opodatkowane są stawką w wysokości 8%.

Odnosząc się do kwestii danych statystycznych informujemy, że MRiRW na bieżąco współpracuje z KAS  w celu szczegółowego monitorowania rynku zbóż, w szczególności w kontekście przywozu z Ukrainy. W odniesieniu do przywozu zbóż deklarowanych jako techniczne informujemy, że przed wzmocnieniem nadzoru KAS nad tym zbożem w przypadku pszenicy zwyczajnej średniej jakości było to ok. 10% ogólnego przywozu tego rodzaju pszenicy, w przypadku pszenicy zwyczajnej niskiej jakości było to ok. 5%, a w przypadku kukurydzy niespełna 2%.

Ponadto z oficjalnych danych Ministerstwa Finansów wynika, że od stycznia do października 2022 r. z Ukrainy zaimportowano do Polski 1,7 mln ton zbóż, z czego 1,4 mln ton (84%) stanowiła kukurydza (5,9 tys. ton r/r). Pszenicy zaimportowano 210 tys. ton (2,5 tys. ton r/r). Posiadamy już dane z KAS za listopad i grudzień na potrzeby bieżącej, szczegółowej analizy rynku, ale są one jeszcze niepełne i nie podlegają publikacji.

Jednocześnie w tym okresie z Polski wywieziono 7,3 mln ton zbóż (7 mln ton r/r), w tym 3 mln ton kukurydzy – czyli kukurydzy wywieziono 2 razy więcej niż w analogicznym okresie ubiegłego roku (1,5 mln ton).

W sezonie 2022/2023 prognozuje się rekordowy wywóz zbóż z kraju (ok. 12 mln ton) w porównaniu do 9,2 mln ton w sezonie 2021/2022, 10,6 mln ton w sezonie 2020/2021 i 8,4 mln ton w sezonie 2019/2020.

Jednocześnie MRiRW uprzejmie informuje, że Polska od 2016 roku jest importerem netto rzepaku. Decyduje o tym w dużej mierze rozwój w ostatnich latach rynku energii odnawialnej, co przyczynia się również do dynamicznego rozwoju rynku uprawy rzepaku w kraju. Od stycznia do października 2022 r. z Ukrainy zaimportowano do Polski 508 tys. ton rzepaku (ok. 80 tys. ton r/r), co stanowiło prawie 58% przywozu rzepaku do Polski ogółem (18% w analogicznym okresie roku ubiegłego). Przywóz rzepaku do Polski ze wszystkich kierunków wynosił ok. 866 tys. ton w porównaniu do 453 tys. ton r/r. Jednocześnie wywóz rzepaku wyniósł ok. 271 tys. ton (314 tys. ton r/r).