Co udało się zmienić w europejskim rolnictwie i jakie wnioski mogą z tego płynąc na przyszłość i dla innych regionów świata? Janusz Wojciechowski, komisarz KE ds. rolnictwa, mówił dziś o tym na Uniwersytecie IPB w Bogor w Indonezji.

Jak mówił komisarz, połączenie zrównoważonego rozwoju społecznego, gospodarczego i środowiskowego określiło rozwój europejskiej polityki rolnej na przestrzeni ostatnich 5 lat.

Natomiast jeśli chodzi o przyszłość, następna Komisja Europejska przygotuje Wizję Rolnictwa i Żywności w ciągu pierwszych 100 dni nowej kadencji.

Rozwój ekologicznej produkcji

– W Unii Europejskiej niedawno przeprowadziliśmy reformę Wspólnej Polityki Rolnej, której celem jest wzmocnienie zrównoważonego rozwoju, produktywności i odporności naszego sektora rolnego. Zgodnie z tą polityką każde państwo członkowskie Unii Europejskiej opracowało krajowy plan strategiczny, który ma przyczynić się do osiągnięcia wspólnych celów – mówił Wojciechowski i zwracał uwagę na wymiar środowiskowy, ekonomiczny i społeczny prowadzonej polityki.

– Jedna trzecia budżetu WPR jest wykorzystywana, aby pomagać rolnikom w osiąganiu konkretnych korzyści na rzecz klimatu i zasobów naturalnych, bioróżnorodności i dobrostanu zwierząt, a aby zachęcić do podejmowania takich działań, opracowaliśmy nowy strumień finansowania – programy ekologiczne – mówił. Wskazał też na rezultaty:

– w ciągu ostatnich 10 lat całkowita powierzchnia upraw ekologicznych wzrosła z 9,5 miliona hektarów do 17 milionów hektarów;

– od 2009 do 2022 roku sprzedaż detaliczna produktów ekologicznych wzrosła o 150%;

– kampanie promocyjne pomogły zwiększyć rozpoznawalność unijnego logo ekologicznego o prawie 40% w ciągu ostatnich 10 lat.

– Zachęcam do odkrycia pełnego potencjału żywności ekologicznej w Indonezji, ponieważ w Europie zauważyliśmy, że gospodarstwa ekologiczne są dochodowe, techniki ekologiczne są wydajne, a łańcuchy dostaw żywności ekologicznej są najczęściej uczciwymi i satysfakcjonującymi łańcuchami dostaw  – mówił komisarz.

Rośnie rentowność gospodarstw

– Drugim kluczowym elementem naszej polityki jest wzmocnienie rentowności naszych rolników – przekonywał Wojciechowski. – W szczególności zapewniamy ukierunkowane finansowanie drobnym rolnikom i pracujemy nad poprawą sprawiedliwości łańcuchów dostaw, wspierając organizacje producentów i wzmacniając ochronę prawną drobnych podmiotów gospodarczych. Pomagamy również rolnikom w pełni wykorzystać wartość ich produktów – mówił i dodał, że sprzyja temu system oznaczeń geograficznych, a produkty z tym oznaczeniem sprzedają się średnio dwa razy drożej niż odpowiadające im produkty bez tego oznaczenia, co zapewnia producentom większe korzyści ekonomiczne.

Rozwój społeczny obszarów wiejskich

UE ustanowiła Długoterminową Wizję dla Obszarów Wiejskich, która obejmuje ponad 30 działań wspierających społeczności wiejskie.

– Na przykład: stworzyliśmy 60 projektów badawczo-innowacyjnych na obszarach wiejskich i wspieramy ponad 2500 lokalnych grup działania w ramach metody LEADER, która umożliwia lokalnym społecznościom tworzenie własnych lokalnych strategii rozwoju, przy wsparciu europejskim. Pracujemy również nad wykształceniem nowego pokolenia rolników – wskazał komisarz.

Przyszłość

Jak zapowiedział Wojciechowski, następna Komisja Europejska przygotuje Wizję Rolnictwa i Żywności w ciągu pierwszych 100 dni nowej kadencji. Swoje przekonania sformułował natomiast następująco:

– społeczeństwo jest uzależnione od  żywności, dlatego musimy zadbać o  bezpieczeństwo żywnościowe;

– żywność zależy od  rolników; musimy zatem zadbać o  stabilność  i rentowność naszych społeczności rolniczych;

– rolnicy są zależni od  środowiska, dlatego musimy zadbać o  zrównoważony rozwój  naszych systemów żywnościowych

– i wreszcie, wszyscy jesteśmy od  siebie zależni; musimy zatem zapewnić  solidarność z naszymi rolnikami i naszymi międzynarodowymi partnerami.

– Unia Europejska wspólnie z naszymi partnerami międzynarodowymi podejmuje działania mające na celu transformację światowych systemów żywnościowych. To zobowiązanie opiera się na czterech filarach – mówił Wojciechowski i wskazał na rolę solidarności, wsparcia produkcji (tu istotne jest wsparcie drobnych rolników: według FAO pięć na sześć gospodarstw rolnych na świecie obejmuje powierzchnię mniejszą niż dwa hektary, gospodarstwa te stanowią zaledwie 12% wszystkich gruntów rolnych, a mimo to produkują około 35% światowej żywności), otwarty i oparty na zasadach handel, a także multilateralizm.

Jak zapowiedział komisarz:

– W ramach programu ramowego w zakresie badań naukowych i innowacji Horyzont Europa Unia Europejska zainwestuje około 9 miliardów euro w „Żywność, biogospodarkę, zasoby naturalne, rolnictwo i środowisko” w latach 2021–2027. Na przykład w ramach naszej Misji Glebowej, „Umowa Glebowa dla Europy”, badamy techniki rolnictwa węglowego, które mogą przynieść korzyści obu stronom, jeśli chodzi o zdrowie gleby, wychwytywanie dwutlenku węgla i dochody rolników. Inwestujemy również w techniki takie, jak rolnictwo precyzyjne. Na przykład nasi rolnicy mają teraz dostęp do danych z naszego systemu satelitarnego Copernicus, a dzięki dofinansowaniu UE liczba połączeń szerokopasmowych na obszarach wiejskich potroiła się.

Natomiast w kontaktach z partnerami międzynarodowymi Unia Europejska nadal chętnie nawiązuje współpracę międzynarodową w dziedzinie żywności, biogospodarki i agroekologii.