ARiMR wyjaśnia, że przy udzielaniu pomocy de minimis w przypadku programów pomocy „stałych” nabór prowadzony jest w trybie ciągłym. PFRON natomiast nie ma podstaw prawnych do wznowienia pomocy, odmówionej po wyczerpaniu limitu de minimis.

To właśnie wznowienie „stałej” pomocy umożliwiło agencji w okresie od 16 grudnia do końca 2024 roku wypłacanie i przyznawanie wsparcia w ramach limitu de minimis.

Na jakiej podstawie prawnej przyjmowano w ARiMR wnioski w ramach de minimis w okresie, kiedy limit na 2024 był wyczerpany?

I dlaczego inne zasady obowiązują PFRON przy refundacji składek KRUS dla osób niepełnosprawnych?

Kto dostał z ARiMR pomoc de minimis w okresie 16-31 grudnia 2024?

Chodzi głownie o dopłaty do zakupu czystorasowych buhajów, o których uruchomieniu agencja tak informowała:

„Hodowcy bydła mięsnego mogli ubiegać się o dopłaty do zakupu czystorasowych buhajów do 30 listopada 2024 r. Złożono wówczas ponad 600 wniosków. W drugiej połowie grudnia rozpoczęła się wypłata pomocy z tego tytułu.

Dofinansowanie zakupu buhajów ma charakter pomocy de minimis w rolnictwie. Wypłata środków z tego tytułu mogła rozpocząć się jeszcze w tym roku dzięki uruchomieniu w połowie grudnia nowego limitu pomocy de minimis w rolnictwie. Na razie do 497 rolników trafiło 2,7 mln zł.”

Dopytywana, ile i jakiej pomocy w ramach de minimis przyznano w okresie od 16 grudnia do końca 2024 roku, a więc po wyczerpaniu 2 sierpnia limitu de minimis, agencja podaje:

„Nabór wniosków w ramach pomocy finansowej na zakup czystorasowych buhajów rasy mięsnej został przeprowadzony w terminie 11.03.2024 – 30.11.2024 r.

Pierwsze wypłaty dla producentów rolnych nastąpiły 11.07.2024 r. Do wyczerpania pierwotnego limitu de minimis wydano decyzje dla 126 rolników na kwotę 680 tys. zł. Po zwiększeniu limitu wydano decyzje dla 371 producentów rolnych i wypłacono pomoc w wysokości 2,025 mln zł.

Ponadto po uruchomieniu zwiększonego limitu pomocy de minimis dla Polski od dnia 16.12.2024 r. (data wejścia w życie ww. rozporządzenia Komisji (UE) 2024/3118) w ramach programu:

– dopłaty do materiału siewnego, ARiMR wydała 51 884 decyzji w sprawie przyznania pomocy, na łączną kwotę 57,66 mln zł,

– pomocy finansowej na refundację do 100% wydatków poniesionych przez producenta rolnego, który prowadzi gospodarstwo, w którym utrzymywane są zwierzęta gospodarskie z gatunku świnia (Sus scrofa), Agencja wydała 6 853 decyzji w sprawie przyznania pomocy, na łączną kwotę 111,84 mln zł.”

Zatem w okresie od 16 grudnia do końca 2024 roku w ARiMR wypłacano i przyznawano pomoc w ramach limitu de minimis – na jakiej podstawie prawnej obsługiwano wnioski w ramach de minimis w okresie, kiedy limit na 2024 był wyczerpany?

Limit wyczerpany, ale nie dla pomocy „stałej”

Pytana o te zawiłości agencja podaje wykaz rozporządzeń pozwalających jej udzielać poszczególnych form pomocy. A które z nich pozwalają przyjmować wnioski, przyznawać i wypłacać pomoc de minimis po wyczerpaniu limitu?

Odpowiedź jest następująca (podkreślenia redakcji):

„przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 27 stycznia 2015 r. w sprawie szczegółowego zakresu i sposobów realizacji niektórych zadań Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (Dz. U. z 2015 r. poz. 187, z późn. zm.) określają różne rodzaje udzielanej przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa pomocy finansowej oferowanej w ramach środków krajowych. W przepisach tych dla poszczególnych pomocy określony został m.in. charakter udzielanej pomocy, w tym czy jest to pomoc publiczna czy pomoc de minimis, wskazane zostało rozporządzenie Komisji (UE), na podstawie którego będzie udzielana pomoc, a także konkretny termin przyjmowania wniosków o udzielenie pomocy dla programów „jednorazowych”. Natomiast w przypadku programów pomocy „stałych” nabór prowadzony jest w trybie ciągłym.

Dla programów pomocy udzielanej w ramach pomocy de minimis w rolnictwie oprócz ww. przepisów rozporządzania Rady Ministrów z dnia 27 stycznia 2015 r. zastosowanie mają również przepisy rozporządzenia Komisji (UE) nr 1408/2013 z dnia 18 grudnia 2013 r. w sprawie stosowania art. 107 i 108 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej do pomocy de minimis w sektorze rolnym, zmienionego rozporządzeniem Komisji (UE) nr 2024/3118 z dnia 10 grudnia 2024 r.”

Agencja przypomina też o zwiększeniu limitów pomocy de minimis  od 16 grudnia 2024 roku i dodaje:

„Ponadto, jeżeli z powodu udzielenia nowej pomocy de minimis zostałby przekroczony pułap de minimis lub górny limit krajowy, o których mowa powyżej, nowa pomoc nie może być objęta przepisami ww. rozporządzenia.

W sierpniu 2024 r. krajowy limit pomocy de minimis został wykorzystany w 100%, a więc dalsze udzielanie pomocy de minimis w rolnictwie, tj. wydawanie decyzji lub zawieranie umów przyznających pomoc i wypłata na ich podstawie pomocy de minimis w rolnictwie, nie były możliwe. Jednakże nie ma przepisu prawnego, który z tytułu przekroczenia „krajowego” limitu pomocy de minimis w rolnictwie uniemożliwiałby składanie wniosków o udzielenie pomocy, jeżeli nabór wniosków na daną pomoc nie został zakończony.

Wznowienie udzielania pomocy de minimis w rolnictwie pod koniec 2024 r. było możliwe dlatego, że weszło w życie ww. rozporządzenie Komisji (UE) nr 2024/3118 z dnia 10 grudnia 2024 r., które m.in. zwiększyło krajowy limit pomocy de minimis w rolnictwie dla Polski.”

„Stara” i „nowa” pomoc de minimis

Jak z tego wynika, po wyczerpaniu limitu kontynuowane jest zbieranie i obsługa wniosków – jako  „stara” pomoc w ramach de minimis, gdyż „nie ma przepisu prawnego, który z tytułu przekroczenia „krajowego” limitu pomocy de minimis w rolnictwie uniemożliwiałby składanie wniosków o udzielenie pomocy, jeżeli nabór wniosków na daną pomoc nie został zakończony”.

Czy udzielana jest zatem – po wyczerpaniu limitu de minimis – „stała” pomoc, np. refundacja składek KRUS czy ulgi podatkowe przy zakupie ziemi? Czy ARiMR wiadomo np., czy i ile takiej pomocy udzielono w 2024 roku po wyczerpaniu limitu de minimis?

I czy wciąż obowiązuje przepis: „pomoc de minimis uznaje się za przyznaną w dniu, w którym przedsiębiorstwo uzyskuje prawo otrzymania takiej pomocy zgodnie z obowiązującym krajowym systemem prawnym, niezależnie od terminu wypłacenia pomocy de minimis temu przedsiębiorstwu?”

Pytana o te kwestie ARiMR podaje:

„Po wyczerpaniu limitu nie ma możliwości udzielenia pomocy de minimis, dlatego też od sierpnia 2024 r. nie wydawano decyzji o przyznaniu takiej pomocy. ARiMR nie zajmuje się refundacją składek KRUS ani ulgą podatkową przy zakupie ziemi.”

Jak dodaje, zacytowany wyżej przepis obowiązuje i nie wymaga potwierdzenia. „Od sierpnia 2024 r., czyli od momentu wyczerpania pomocy de minimis, nie wydawane były decyzje o przyznaniu takiej pomocy, a więc nikt nie otrzymał takiego wsparcia. Udzielanie pomocy zostało wznowione pod koniec grudnia 2024 r., gdy weszło w życie rozporządzenie Komisji (UE) nr 2024/3118 z dnia 10 grudnia 2024 r., które m.in. zwiększyło krajowy limit pomocy de minimis w rolnictwie dla Polski”.

„Wznowienie” udzielania pomocy dotyczy więc wniosków złożonych przed  wyczerpaniem limitu.

Ale o co chodzi?

Niby nic się nie stało, a jak stało, to z korzyścią dla rolników: wstrzymana obsługa wniosków została przez ARiMR wznowiona po zwiększeniu limitu, co pozwoliło wypłacić 2 mln zł w ramach pomocy finansowej na zakup czystorasowych buhajów rasy mięsnej i 170 mln w ramach dopłaty do nasion i za bioasekurację ASF.

Faktem jest też, że ARiMR nie zajmuje się refundacją składek KRUS ani ulgą podatkową przy zakupie ziemi.

Dobrze jednak wiedzieć, że pomoc – zwłaszcza refundacja składek KRUS – trafia do grupy osób najuboższych i najbardziej potrzebujących, tymczasem od lat nie jest możliwa do przeprowadzenia właśnie z powodu wyczerpania limitu de minimis.

Tu stanowisko PFRON jest jednoznaczne: refundacji nie można wypłacić po wyczerpaniu limitu krajowego:

„2.08.2024 r. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi ogłosiło, że krajowy limit skumulowanej kwoty pomocy de minimis w rolnictwie został wykorzystany w całości.

Dlatego z dniem przekroczenia limitu krajowego do 15 grudnia 2024 r. (czyli do dnia zmiany przepisów, w tym wysokości i sposobu liczenia limitu krajowego pomocy de minimis w rolnictwie) Fundusz nie mógł wypłacać refundacji składek KRUS, na podstawie składanych wniosków przez rolników prowadzących działalność w rolnictwie.

Dla każdego wniosku, złożonego do PFRON w związku z ubieganiem się o pomoc  w rolnictwie, na podstawie którego wypłata refundacji miałaby nastąpić w okresie wykorzystanego krajowego limitu pomocy de minimis – należna kwota refundacji została ustalona przez PFRON  w wysokości 0 zł. Wnioskodawcy, zgodnie z art. 25c ust. 8 ustawy o rehabilitacji (…) mogą  w terminie 14 dni od dnia otrzymania tej informacji, wnieść do Prezesa Zarządu PFRON wniosek  o wydanie decyzji ustalającej kwotę przysługującej refundacji. Niemniej z racji tego, że przekroczenie limitu krajowego pomocy de minimis w rolnictwie jest przesłanką niezależną od Funduszu, decyzje ustalające kwotę przysługującej refundacji, których termin wypłaty przypadł w okresie, w którym limit pomocy de minimis w rolnictwie w skali całego kraju został wyczerpany, również zawierają kwotę 0 zł. Wnioski, w stosunku do których Fundusz ustali saldo zerowe, z powodu przekroczenia limitu krajowego pomocy de minimis w rolnictwie, nie mogą być wypłacone w terminie późniejszym, gdyż Fundusz jest zobowiązany wypłacać refundację  w terminie 14 dni od wpływu poprawnego wniosku. W innym wypadku powinien zapłacić odsetki”.

I jeszcze informacja o postępowaniu PFRON po wznowieniu limitu:

„Fundusz wznowił w 2024 r. wypłatę refundacji składek KRUS w związku z działalnością prowadzoną w rolnictwie tylko tym wnioskodawcom, których termin płatności refundacji przypadał od 16 grudnia 2024 r. tj. od daty wejścia w życie Rozporządzenia Komisji (UE) 2024/3118 z dnia 10 grudnia 2024 r. zmieniającego rozporządzenie (UE) nr 1408/2013 w sprawie stosowania art. 107 i 108 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej do pomocy de minimis w sektorze rolnym. Jak wskazywaliśmy powyżej nowe przepisy zmieniają wysokość limitu krajowego w rolnictwie i sposób jego liczenia. We wcześniejszych latach, gdy limit krajowy liczony był dla 3 kolejnych lat podatkowych Fundusz wznawiał wypłatę refundacji składek KRUS w związku z działalnością prowadzoną w rolnictwie dla wniosków, których termin płatności przypadał w nowym roku podatkowym, czyli wraz z odblokowaniem krajowego limitu pomocy de minimis w rolnictwie.”

Efekt?

Wstrzymano wypłaty z powodu osiągnięcia górnego krajowego limitu pomocy de minimis w rolnictwie:

• w III kwartale 2024 r. 2280 beneficjentom,
• w IV kwartale 2024 r. 1173 beneficjentom.

W III kwartale 2024 wypłacono refundację 140 beneficjentom, którzy odebrali 103 151,00 zł.

W IV – 158 osobom wypłacono 118 413,00 zł.

Dla porównania: w II kwartale refundowano 2523 osobom składki KRUS na kwotę 1 811 090,32 zł.

Jak z tego wynika, w 2024 roku nie zrefundowano z powodu braku limitu de minimis składek na kwotę ok. 3 mln zł.

I tak jest od lat, gdyż od lat limitu krajowego nie wystarcza na 2 półrocze roku.

Czy nie można tego zmienić? Wszak pomoc na refundację składki trafia do najbardziej potrzebujących pomocy. A przynajmniej powinna trafiać…

Cała odpowiedź PFRON, z dokładnym wyjaśnieniem zasad pomocy dla niepełnosprawnych na refundację składek, w załączniku.