Obserwatorium Łańcucha Rolno-Spożywczego UE (AFCO) odbyło swoje pierwsze spotkanie w środę 17 lipca.

Jego celem jest lepsze zrozumienie funkcjonowania łańcucha dostaw i zapewnienie większej przejrzystości cen, struktury kosztów oraz dystrybucji marż i wartości dodanej, przy jednoczesnym poszanowaniu zasad poufności i konkurencji. Uruchomienie tego Obserwatorium zostało po raz pierwszy ogłoszone w marcu 2024 r. jako jeden ze środków mających na celu wzmocnienie pozycji rolników w łańcuchu dostaw żywności i wzmocnienie zaufania między wszystkimi podmiotami w całym łańcuchu.

Komisarz ds. rolnictwa Janusz Wojciechowski otworzył inauguracyjne spotkanie Obserwatorium, przypominając cele grupy i nadchodzące prace. Wymiana informacji i ocena sytuacji w łańcuchu dostaw żywności, a w średnim okresie opracowanie metodologii oceny i monitorowania struktury kosztów oraz dystrybucji marż i wartości dodanej wzdłuż łańcucha należą do głównych zadań Obserwatorium. Podczas tego pierwszego spotkania przedstawiono wstępne mapowanie dostępnych danych na temat cen, kosztów i wartości dodanej, a członkowie po raz pierwszy wymienili poglądy na temat sytuacji w łańcuchu dostaw rolno-spożywczych w UE i w swoim kraju.

Komisarz Janusz Wojciechowski powiedział:

– W ostatnich miesiącach rolnicy w całej Europie zgłaszali szereg obaw dotyczących wyzwań, przed którymi stoją. Jednym z głównych problemów, jakie się pojawiły, było poczucie niezadowolenia z funkcjonowania łańcucha dostaw żywności, wyrażane przez rolników, którzy uważają, że ich praca nie jest wystarczająco wynagradzana. To właśnie ten brak zaufania i pewności Komisja chce rozwiązać, powołując Unijne Obserwatorium Łańcucha Rolno-Spożywczego. Dzięki temu nowemu Obserwatorium gromadzimy operatorów z całego łańcucha dostaw przy jednym stole, obok Komisji i organów publicznych. Naszym celem jest wymiana wiarygodnych informacji w sposób godny zaufania; zapewnienie większej przejrzystości kosztów i marż; oraz dzielenie się wiedzą specjalistyczną, identyfikując praktyki handlowe i ustalenia umowne, które mogą mieć pozytywny lub negatywny wpływ na funkcjonowanie łańcucha. Ostatecznie Obserwatorium będzie miało na celu wzmocnienie zaufania w całym łańcuchu dostaw, a tym samym przyczyni się do realizacji naszego ogólnego celu: aby każdy podmiot – od pola do stołu – był uczciwie wynagradzany za swoją pracę.

Członkami Obserwatorium są przedstawiciele 27 organów krajowych państw UE, a także 48 organizacji interesariuszy działających w łańcuchu dostaw rolno-spożywczych. Są to rolnicy, dostawcy środków produkcji, przemysł spożywczy, handlowcy, transport, logistyka, handel detaliczny i konsumenci. Parlament Europejski, Komitet Regionów i Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny mają status obserwatora.

Drugie plenarne posiedzenie odbędzie się jesienią tego roku.

Tło

Wzmocnienie pozycji rolników w łańcuchu dostaw żywności jest jednym z kluczowych celów Wspólnej Polityki Rolnej. Na szczeblu UE wprowadzono już kilka środków mających na celu zapewnienie większej uczciwości i ochronę rolników przed nieuczciwymi praktykami handlowymi. Obejmują one dyrektywę w sprawie nieuczciwych praktyk handlowych, która chroni rolników i mniejszych dostawców przed 16 nieuczciwymi praktykami handlowymi w łańcuchu żywnościowym, a także przepisy rozporządzenia w sprawie wspólnego rynku (CMO) wspierające współpracę rolników i umożliwiające pewne wyłączenia z ustanowionych zasad konkurencji.

W ciągu ostatnich kilku lat gwałtowny wzrost kosztów nakładów w połączeniu z wysoką inflacją jeszcze bardziej zdestabilizował dystrybucję wartości dodanej wzdłuż łańcucha i znacznie zwiększył odczuwany stopień niepewności, w jakim działają rolnicy z UE. Należy wzmocnić stopień zaufania i współpracy między podmiotami w łańcuchu dostaw żywności. W marcu 2024 r. Komisja ogłosiła kilka środków na krótki i średni termin, aby osiągnąć ten cel. Utworzenie Obserwatorium było natychmiastowym osiągnięciem. Poprzez gromadzenie przedstawicieli wszystkich sektorów i przedstawicieli państw członkowskich ma ono na celu budowanie zaufania i ustalenie wspólnej diagnozy stanu gry wzdłuż łańcucha.

Źródło informacji: komunikat prasowy KE