Projekt ustawy zmieniającej Plan Strategiczny dla WPR trafił do opiniowania i konsultacji.

Zawiera listę zmian wynikających z wymogów unijnych i doświadczeń z realizacji dotychczasowych przepisów.

Wprowadzenie mechanizmu warunkowości społecznej

Mechanizm ten polega na uzależnieniu wysokości wsparcia od przestrzegania wybranych przepisów z zakresu prawa pracy (m.in. poprawność zatrudnienia pracowników w gospodarstwie czy warunki BHP).

Stworzenie podstaw prawnych dla wdrożenia warunkowości społecznej wymaga zmiany przepisów ustawy PS WPR, ale również przepisów ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy. Państwa członkowskie zobowiązane są wykorzystać istniejące w tych państwach systemy kontroli i egzekwowania prawodawstwa w dziedzinie prawa pracy i zasad BHP. W projekcie ustawy proponuje się zatem, aby system kontroli w ramach warunkowości społecznej bazował na istniejącym w Polsce systemie kontroli prawa pracy i zasad BHP sprawowanym przez Państwową Inspekcję Pracy  oraz systemie przyznawania i wypłaty płatności sprawowanym przez agencję płatniczą, której funkcję pełni Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Za kontrole odpowiedzialna będzie zatem PIP, a za przyznanie i wypłatę płatności ARiMR.

Wprowadzenie nowego ekoschematu w postaci płatności do materiału siewnego kategorii elitarny lub kwalifikowany.

Rolnik będzie mógł dobrowolnie podjąć zobowiązanie polegające na stosowaniu na gruntach ornych do siewu lub sadzenia materiału kategorii elitarny lub kwalifikowany zbóż, roślin strączkowych oraz ziemniaków. Jest to przyjazna dla środowiska metoda, ograniczająca stosowanie nawożenia mineralnego oraz środków ochrony roślin – podano, wyraźnie realizując w tym zakresie wolę poprzedników za pieniądze z PS:

Dopłaty do nasion – salomonowo, rzutem na taśmę

Poszerzenie możliwości przyznawania płatności do biologicznej uprawy

W ramach ekoschematów – poprzez umożliwienie rolnikom otrzymania wsparcia również za stosowanie nawozowych produktów mikrobiologicznych w celu poprawy aktywności mikrobiologicznej gleby oraz stymulacji procesu odżywiania roślin. Dotychczas płatności w ramach tego ekoschematu dotyczyły jedynie biologicznej ochrony upraw, co skutkowało przyznaniem płatności tylko za stosownie mikrobiologicznych środków ochrony roślin.

Czytaj też:

Nawozowe produkty mikrobiologiczne do pilnego wpisania do rejestru IUNG

Zmiana przepisów regulujących zasady przyznawania płatności do integrowanej produkcji roślin (w ramach ekoschematów)

Dotychczas w ramach tego ekoschematu obowiązywała jedna stawka płatności. Mając na uwadze, że koszty ponoszone przez rolników są różne w zależności od grupy uprawy (uprawy sadownicze, uprawy warzywne, uprawy zielarskie, uprawy jagodowe itd.) zasadne jest odzwierciedlenie tych różnic w wysokości stawek płatności.

Podobne zróżnicowanie stawek występuje w płatnościach ekologicznych. „Tym samym płatności będą stanowiły rekompensatę dodatkowych kosztów i utraconych dochodów w przypadku prowadzenia upraw zgodnie z metodykami integrowanej produkcji roślin i nie będą realizowane w odniesieniu do TUZ, dla których nie ma opracowanych metodyk integrowanej produkcji roślin” – podano.

Doprecyzowanie definicji trwałych użytków zielonych (TUZ)

Nastąpi to w taki sposób, aby w przypadku uprawy traw w siewie czystym, grunt orny nie podlegał „przekwalifikowaniu” na TUZ. Zgodnie z definicją, trwałe użytki zielone oznaczają „grunty, które są wykorzystywane do uprawy traw lub innych zielnych roślin pastewnych rozsiewających się naturalnie (samosiewnych) lub uprawianych (wysiewanych) i które nie były objęte zmianowaniem upraw danego gospodarstwa przez okres co najmniej pięciu lat”. Zaproponowana zmiana definicji pojęcia TUZ (dodanie wyrazów „z wyłączeniem uprawy traw w siewie czystym”) skutkować będzie tym, że w przypadku uprawy traw w siewie czystym, grunt orny nie zostanie „przekwalifikowany” na TUZ.

Wykorzystanie bazy danych

Chodzi o bazę danych zawierającą wyniki badań agrochemicznych gleb – przy przeprowadzaniu ewaluacji PS WPR 2023-2027, prowadzonej przez Krajową Stację Chemiczno-Rolniczą (KSChR) oraz podlegające jej okręgowe stacje chemiczno-rolnicze (OSChR), w okresie wdrażania i ex post. Wyniki badań agrochemicznych gleb są wykorzystywane w ramach rozszerzonego monitoringu gleb, którego celem jest monitorowanie i ewaluacja interwencji prowadzonych w ramach Wspólnej Polityki Rolnej.

Kwestie wydatków ARiMR ponoszonych na odzyskiwanie kwot

Zapowiedziana jest zmiana przepisów w celu uregulowania możliwości odzyskania kwoty kary, w tym kary administracyjnej, w przypadku, gdy decyzja o przyznaniu pomocy została już wydana, a środki zostały wypłacone.

Rekomendowanym rozwiązaniem problemu, jakim jest niewspółmierność nakładów ponoszonych przez ARiMR w celu odzyskania należności, która nie przekracza 100 euro, jest podjęcie działań legislacyjnych, tj. zmiana przepisów ustawy ARiMR. Ponadto z przepisów UE wynika, że „skutecznym i wydajnym pod względem kosztów sposobem odzyskiwania zaległych należności jest odliczanie ich od przyszłych płatności przewidzianych na rzecz dłużnika, po tym jak wysokość długu została ustalona zgodnie z ustawodawstwem krajowym”.

W projekcie zaproponowano uzupełnienie przepisów art. 29 ustawy ARiMR o regulacje dot. uproszczonej procedury ustalania i potrącania takiej kwoty należności.