Wynajmowanie i zbywanie nieruchomości mieszkalnych przez Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe w okresie od 1 stycznia 2015 r. do 31 sierpnia 2022 r. NIK oceniła jako „w większości formalnie prawidłowe, choć nie zawsze w pełni gospodarne”.

PGL LP sprzedało niemal 2,5 tys. takich nieruchomości za ok. 46,4 mln zł, mimo że ich rynkowa wartość wyniosła ponad 351 mln zł – podaje NIK i wyjaśnia, że zgodnie z obowiązującym prawem, bonifikaty dla osób uprawnionych do kupna nieruchomości sięgały nawet 95%.

Wśród wniosków pokontrolnych uwagę zwracają dwa.

NIK postuluje zmianę przepisów zmierzającą do ograniczenia prawa nabycia nieruchomości mieszkalnej z zasobu Lasów Państwowych z pierwszeństwem przed innymi osobami za obniżoną cenę, do jednej nieruchomości, wraz z określeniem przesłanek ustalenia faktu zamieszkiwania w tej nieruchomości uprawniającego do skorzystania z tego prawa.

To rezultat ustalenia przez NIK, że niezmienione od lat przepisy ustawy o lasach umożliwiają pracownikowi lub byłemu pracownikowi Lasów Państwowych kupno wielu nieruchomości po znacznie obniżonej cenie: „NIK zidentyfikowała przypadek emerytowanego leśnika, który w ciągu roku kupił w siedmiu różnych nadleśnictwach siedem nieruchomości wartych w sumie 914,5 tys. zł, za które zapłacił ok. 71 tys. zł. Następnie w sprawie wszystkich siedmiu podpisał przedwstępne umowy sprzedaży z tą samą osobą, a w przypadku czterech również umowy przenoszące własność. O podejrzeniu popełnienia przestępstwa na szkodę Lasów Państwowych Izba zawiadomiła prokuraturę. O ustaleniach kontroli, które pokazują istnienie mechanizmu umożliwiającego przejmowanie nieruchomości Lasów Państwowych na ich szkodę, a tym samym na szkodę Skarbu Państwa, NIK poinformowała Szefa CBA”.

Druga ważna postulowana zmiana wynikająca z ustaleń kontroli to wprowadzenie zmian legislacyjnych, polegających na określeniu nowych zasad przyznawania bezpłatnego mieszkania uprawnionym pracownikom Lasów Państwowych, poprzez uzależnienie prawa do lokalu od przesłanki nieposiadania przez tego pracownika lokalu mieszkalnego, który byłby położony na terenie leśnictwa, w którym wykonuje pracę lub na terenie sąsiedniego leśnictwa. Teraz do bezpłatnego korzystania z mieszkania należącego do zasobów Lasów Państwowych mają prawo pracownicy zatrudnieni na stanowisku nadleśniczego lub leśniczego, a jeśli przyznanie takiego mieszkania jest niemożliwe, trzeba wypłacić pracownikowi równoważnik pieniężny, nawet wówczas, kiedy ma on już własne mieszkanie i nawet wtedy, kiedy kupił je od Lasów Państwowych. W jednym z kontrolowanych nadleśnictw podlegającym RDLP w Białymstoku takie równoważniki pobierali leśniczy, którzy w 2015 r. kupili tam nieruchomości mieszkalne z bonifikatą od 63% do 95% – zauważa NIK.