
Co wpływa na rozwój turystyki?
Fot. SnapwireSnaps z Pixabay
Co wpływa na rozwój turystyki?
Fot. SnapwireSnaps z Pixabay
Miliony na turystykę – bez troski o efekty
Skarb Państwa przeznaczył ponad 200 mln zł na rozwój turystyki w Polsce Wschodniej. Nie zadbano jednak o badanie efektów podejmowanych działań – podaje NIK po kontroli.
Aby wspomóc ożywienie branży turystycznej w Polsce Wschodniej (województwa: lubelskie, podlaskie, podkarpackie, świętokrzyskie i warmińsko-mazurskie) opracowano Projekt Przedsiębiorcza Polska Wschodnia – Turystyka, którego celem jest udzielanie przedsiębiorcom pożyczek na warunkach korzystniejszych niż rynkowe.
Realizowany jest ze środków Ministra Funduszy i Polityki Regionalnej na podstawie umowy z Bankiem Gospodarstwa Krajowego. Dofinansowanie odbywa się za pomocą Pożyczki na Rozwój Turystyki. To środki w wysokości nawet 500 tys. zł, które przedsiębiorcy Polski Wschodniej mogą zainwestować w rozwój hotelu, pensjonatu, restauracji, parku linowego, wypożyczalni kajaków i wielu innych przedsięwzięć związanych z branżą turystyczną. Warunkiem jest ulokowanie inwestycji na terenie Polski Wschodniej. Korzyścią jest głównie stałe, atrakcyjne oprocentowanie, brak opłat i prowizji za udzielenie i obsługę pożyczki, możliwość karencji spłat oraz wkład własny już od 0%. Z dodatkowych preferencji, m.in. niższego oprocentowania, mogą korzystać podmioty prowadzące działalność nie dłużej niż 2 lata oraz Miejsca Przyjazne Rowerzystom na Wschodnim Szlaku Rowerowym Green Velo.
NIK zbadała efektywność wykorzystania środków finansowych projektu na rozwój branży turystycznej. Kontrolą objęto 27 jednostek, tj. Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej, Bank Gospodarstwa Krajowego, pięciu pośredników finansowych oraz 20 przedsiębiorców.
„Zasady ustalone w Strategii inwestycyjnej i parametry realizacji celu strategii nie pozwalały na zweryfikowanie czy pożyczki udzielone ostatecznym odbiorcom – np. na zakup sprzętu medycznego, wsparcie salonów kosmetycznych i fryzjerskich, a także zakup mieszkań na wynajem – faktycznie przyczyniły się do rozwoju turystyki w danym regionie Polski Wschodniej” – podaje NIK.
Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej zdefiniowało cele strategii inwestycyjnej przy użyciu wskaźników, które w 2021 r. miały osiągnąć wartości:
199 mln zł – wartość udzielonego wsparcia;
2500 i 200 – liczba mikro, małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP), które skorzystały z doradztwa i szkoleń;
45 mln zł – inwestycje prywatne wygenerowane przez MŚP;
1125 – liczba utworzonych przez MŚP nowych miejsc pracy.
Jak podaje NIK, do końca czerwca 2023 r. wsparciem objęto 994 MŚP, a jego wartość wyniosła ogółem 205,9 mln zł. Efektem tych działań było utworzenie 385,6 miejsc pracy.
NIK domaga się od ministra funduszy i polityki regionalnej oraz BGK lepszego badania efektów udzielonego wsparcia. Jak wskazuje, dotychczas nie dbano o to należycie, a udzielone wsparcie wcale nie musiało poprawiać rozwoju turystyki:
„Wsparcie na zakup mieszkań na wynajem zostało udzielone w ramach 21 umów inwestycyjnych, w których wartość wyniosła łącznie 6 mln zł. Z kolei udział BGK w umowach z odbiorcami na inwestycje realizowane w branży okołoturystycznej, w tym także na usługi kosmetyczne czy fryzjerskie przeznaczono ogółem 14,2 mln zł (131 umów), a na infrastrukturę turystyki zdrowotnej 7,1 mln zł (42 umowy).
Zdaniem NIK finansowanie z pożyczki takich inwestycji nie wpisywało się w założenia strategii inwestycyjnej, której celem było stymulowanie rozwoju MŚP działających w branży turystycznej oraz okołoturystycznej w Polsce Wschodniej. Wsparcie powinno przyczyniać się w szczególności do poszerzenia oferty produktów, usług, wydłużenia sezonu turystycznego. Zgodnie z założeniami powinno zostać przyznane m.in.: na budowę i rozbudowę obiektów noclegowych, na zwiększenie jakości i standardu świadczonych usług, budowę i remont uzdrowisk, budowę i rozbudowę zaplecza rekreacyjno-sportowego (np. stacje narciarskie, pola golfowe), rozwój obiektów gastronomicznych, tworzenie produktów regionalnych i tradycyjnych, rozwój wzornictwa przemysłowego oraz przywracanie tradycyjnych zawodów.
Tymczasem rzeczywista polityka udzielania pożyczek skutkowała tym, że pożyczkobiorca otrzymywał wsparcie na zakup mieszkania z oprocentowaniem o wiele korzystniejszym niż komercyjny kredyt hipoteczny. W przypadku finansowania środkami z pożyczki sprzętu do radiologii (np. RTG, czy pantomogramu cyfrowego), przedsiębiorca nie dysponował dokumentami ani danymi, które pozwoliłyby uzasadnić bezpośredni związek inwestycji z rozwojem turystyki.”
Komunikat prasowy NIK opr. MP