W 9 skontrolowanych parkach narodowych, w latach 2018-2021 (I półrocze) odnotowano 187 pożarów o łącznej powierzchni 6049,58 ha (nie wystąpiły jedynie w Wolińskim PN), w tym pożary 1178,44 ha lasów (19,5%) i  4871,14 ha ekosystemów nieleśnych (80,5%).

NIK skontrolowała 21 jednostek, w tym: Ministerstwo Klimatu i Środowiska, 10 parków narodowych (Biebrzański, Kampinoski, Wielkopolski, Białowieski, Wigierski, Bory Tucholskie, Słowiński, Poleski, Bieszczadzki i Woliński ), siedem komend powiatowych i trzy komendy miejskie Państwowej Straży Pożarnej (PSP).

Ustalenia kontroli

W parkach narodowych nie zapewniono w pełni prawidłowej ochrony przeciwpożarowej według zasad wynikających z przepisów rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie zabezpieczenia przeciwpożarowego lasów. W 3 z 10 skontrolowanych parków stwierdzono istotne nieprawidłowości dotyczące ustalenia kategorii zagrożenia pożarowego lasów niezgodnie z obowiązującymi przepisami, a także nieprowadzenia obserwacji lasów zaliczonych do II kategorii zagrożenia pożarowego ze stałych punktów obserwacji naziemnej.

NIK oceniła negatywnie nadzór ministra właściwego do spraw środowiska nad działalnością parków narodowych w zakresie ochrony przeciwpożarowej ekosystemów.

Ustalony w Ministerstwie system kontroli zarządczej oraz jego funkcjonowanie nie zapewniły skutecznego i efektywnego nadzoru nad działalnością parków narodowych w zakresie ochrony przeciwpożarowej.

W parkach narodowych planowano i realizowano zadania związane z ochroną przeciwpożarową ekosystemów leśnych. Środki finansowe przeznaczone na realizację kontrolowanych zadań (blisko 16,94 mln zł) zostały przez parki narodowe wykorzystane zgodnie z przeznaczeniem.

Państwowa Straż Pożarna prawidłowo sprawowała nadzór nad zabezpieczeniem przeciwpożarowym parków narodowych.

Zadania dla MKiŚ

NIK sformułowała wnioski do Ministra Klimatu i Środowiska o podjęcie działań w celu:

• ustalenia metodyki określania kategorii zagrożenia pożarowego lądowych ekosystemów nieleśnych w parkach narodowych oraz zasad ochrony przeciwpożarowej ekosystemów tego typu;
• ustalenia zasad określania kategorii zagrożenia pożarowego dla całego obszaru tych parków narodowych, w granicach których znajdują się ekosystemy: leśne i lądowe nieleśne – po ustaleniu kategorii zagrożenia pożarowego dla tych ekosystemów;
• ustalenia terminów przekazywania rocznych zadań rzeczowych w celu zatwierdzenia tych zadań;
• zobowiązania dyrektorów parków narodowych do sporządzania i przekazywania ministrowi właściwemu ds. środowiska – w określonym terminie – sprawozdań z realizacji rocznych zadań rzeczowych;
• sporządzania zbiorczych sprawozdań z działalności parków narodowych z uwzględnieniem informacji ze sprawozdań z realizacji rocznych zadań rzeczowych.

Źródło informacji: komunikat prasowy NIK opr. MP