© Adobe Stock
© Adobe Stock
NIK skontrolowała Puszczę Białowieską
W okresie objętym kontrolą NIK (od stycznia 2018 r. do końca września 2021r.) gospodarka leśna w Puszczy Białowieskiej była w znacznym stopniu ograniczona.
Ostatnia kontrola przeprowadzona przez Najwyższą Izbę Kontroli, po raz kolejny ujawniła nie tylko zaniedbania w zakresie opracowywania najważniejszych dokumentów dotyczących Puszczy, pokazała także, że niektóre inwentaryzacje i ekspertyzy przyrodnicze były tam przeprowadzane niezgodne z metodologią Państwowego Monitoringu Środowiska – podaje NIK.
Puszcza Białowieska została wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO już w 1979 roku, a ponownie, na wspólny wniosek Polski i Białorusi w 2014 r., w oparciu o nowe kryteria – jako „wyjątkowy reprezentatywny przykład trwających procesów ekologicznych i biologicznych, istotnych w ewolucji i rozwoju ekosystemów oraz zespołów zwierzęcych i roślinnych lądowych” oraz jako „obiekt obejmujący siedliska naturalne najbardziej reprezentatywne i najważniejsze dla ochrony różnorodności biologicznej danego kraju, włączając te, w których występują zagrożone gatunki o wyjątkowej uniwersalnej wartości z punktu widzenia nauki lub ochrony przyrody”. Zmieniła się także powierzchnia objętego ochroną terenu, która wzrosła do ok. 142 tys. ha oraz nazwa obiektu – Bialowieza Forest”. Zmiany te spowodowały wyłączenie z działań gospodarczych niemal 73% powierzchni nadleśnictw Białowieża, Browsk i Hajnówka znajdujących się na terenie Puszczy Białowieskiej.
Zintegrowany plan zarządzania, jaki Polska zobowiązała się wtedy przyjąć, reguluje wszelką działalność na terenie obiektu Światowego Dziedzictwa UNESCO, dając priorytet ochronie jego „uniwersalnej wartości”. To, że Polska do tej pory nie przyjęła tego dokumentu oznacza, że mogą być z nim niezgodne projekty planów urządzenia lasu na lata 2022–2031, które nie zostały przyjęte dla żadnego z tych trzech nadleśnictw. By temu zapobiec, NIK złożyła wniosek do Ministra Klimatu i Środowiska o podjęcie działań zapewniających spójność przepisów krajowych z międzynarodowymi, których Polska deklarowała przestrzegać.
W okresie objętym kontrolą NIK (od stycznia 2018 r. do końca września 2021r.) gospodarka leśna w Puszczy Białowieskiej była w znacznym stopniu ograniczona. Nakładanie się różnych reżimów ochronnych spowodowało, że część obszarów wyznaczonych w listopadzie 2015 r. przez PZO do działań gospodarczych, już od 23 czerwca 2014 r. w świetle zobowiązań wobec UNESCO zostało z nich wyłączonych. W sumie akty prawne regulujące zasady prowadzenia na tym terenie gospodarki leśnej wyeliminowały z niej niemal 97% powierzchni Nadleśnictwa Białowieża, ponad 62% Nadleśnictwa Browsk i ponad 68% Nadleśnictwa Hajnówka. Żadne z nich, nie dysponowało analizami dotyczącymi wpływu tych ograniczeń na gospodarkę leśną.
Jak wynika z przeprowadzonej przez NIK kontroli w okresie od 1 lipca 2018 r. do 28 lutego 2022 r. ministrowie odpowiedzialni za sprawy środowiska nie kontrolowali gospodarki leśnej prowadzonej w Puszczy Białowieskiej. Nie sprawdzano też czy wykonywane zabiegi gospodarcze są zgodne z wymogami dyrektywy siedliskowej i ptasiej. Podstawą nadzoru nad gospodarką leśną były tam informacje znajdujące się w PUL nadleśnictw Hajnówka, Browsk i Białowieża.
Wnioski Do Minister Klimatu i Środowiska o:
podjęcie działań mających na celu doprowadzenie do zgodności przepisów prawa krajowego z przyjętymi przez Rzeczpospolitą Polską zobowiązaniami międzynarodowymi dotyczącymi ochrony przyrody w Puszczy Białowieskiej;
zapewnienie opracowania dokumentów określających zasady prowadzenia gospodarki leśnej w Puszczy Białowieskiej – to najważniejsze wnioski pokontrolne NIK.
Na podst. komunikatu prasowego NIK opr. MP