Nawet wtedy, gdy interweniuje w oddziale zwartym czy z zasłoniętą twarzą oraz kiedy jest nieumundurowany.

Ta interwencja Rzecznika Praw Obywatelskich to efekt śledztwa Prokuratury Okręgowej Warszawa-Praga w sprawie przekroczenia uprawnień przez funkcjonariuszy 11 listopada 2020 r. w związku z bezzasadnym użyciem środków przymusu bezpośredniego w postaci siły fizycznej, pałek służbowych oraz miotaczy substancji obezwładniających na stacji kolejowej PKP Warszawa-Stadion.

Chociaż prokurator uznał, że policjanci popełnili przestępstwa, jednak nie był w stanie zidentyfikować poszczególnych osób w celu przypisania im indywidualnej odpowiedzialności za czyny zabronione.

„Praktyka zasłaniania twarzy przez funkcjonariuszy (w tym policjantów pododdziałów zwartych) budzi zaniepokojenie z powodu braku właściwej podstawy prawnej, celowości zasłaniania twarzy i trudności identyfikacyjnych, gdyby doszło do przekroczenia uprawnień.

Chodzi o użytkowanie kominiarek, kominów czy innych zasłon głowy i twarzy przez funkcjonariuszy  w celu anonimizacji w kontakcie z osobami, wobec których podejmowane są czynności służbowe. W połączeniu z brakiem indywidualnych znaków identyfikacji indywidualnej utrudnia to ustalenie personaliów funkcjonariuszy przez właściwe organy w przypadku nadużyć, co sprzyja bezkarności potencjalnych sprawców przestępstw.

Ten sposób identyfikacji funkcjonariuszy pododdziałów zwartych i operacyjnych, biorących udział w zabezpieczeniu np. manifestacji, jest też sprzeczny ze standardami i zaleceniami organów międzynarodowych” – zauważa Rzecznik Praw Obywatelskich i występuje do MSWiA.

Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji dostrzega potrzebę zwiększenia możliwości identyfikacji policjanta, w szczególności wykonującego czynności służbowe w ramach pododdziałów zwartych – odpisało MSWiA. Zapowiada rozpoczęcie prac legislacyjnych nad projektem rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji zmieniającego rozporządzenie w sprawie umundurowania policjantów, w celu określenia nowych zasad związanych z identyfikacją funkcjonariuszy. „Zakłada się, że zmiany będą polegały m.in. na wprowadzeniu obowiązku noszenia przez policjantów, którzy występują w pododdziale zwartym, znaku identyfikacji indywidualnej w postaci taśmy przyczepnej na kamizelce ostrzegawczej oraz kamizelce ochronnej” – podaje Czesław Mroczek, sekretarz stanu w MSWiA.

Jak informuje też, został powołany zespół, którego zadaniem jest wypracowanie zasad noszenia przez policjantów kominiarek lub szalokominiarek podczas wykonywania zadań służbowych.

Nie zapowiedziano natomiast żadnych zmian, jeśli chodzi o nieumundurowanych policjantów.

Jednak przypomniano, że „funkcjonariusz nieumundurowany, realizując zadania dochodzeniowo-śledcze, a także czynności określone w art. 14 ust. 2 i art. 15 ust. 1 pkt 2-4 ustawy o Policji, jest zobowiązany okazać legitymację służbową w taki sposób, aby zainteresowany miał możliwość odczytać i zanotować numer i organ, który wydał legitymację oraz nazwisko funkcjonariusza. Przy wykonywaniu innych czynności administracyjno-porządkowych nieumundurowany policjant również jest zobowiązany, na żądanie obywatela, okazać legitymację służbową lub znak identyfikacyjny w sposób określony w art. 61 ust. 2 ustawy o Policji.”