fot. PAP - kadr z filmu
fot. PAP - kadr z filmu
Samorządy nie potrzebują rewolucji, tylko zmian dostosowujących je do aktualnych wyzwań
Obecny fundament prawny, na podstawie którego działają samorządy, jest dobry, tylko wymaga on ciągłej aktualizacji, pozwalającej na dostosowywanie się do bieżących wyzwań, takich jak np. pandemia czy powódź – wskazywali uczestnicy panelu dyskusyjnego „Jakiej zmiany potrzebują samorządy”, który odbył się podczas Krynica Forum 2024 (18-20 września).
Podczas dyskusji zwrócono uwagę, że współczesny świat, w tym Polska, podlega szybkim zmianom: geopolitycznym, ekonomicznym, klimatycznym i technologicznym.
– Samorządy zostały stworzone dosyć dawno, natomiast zmienia się technologia, zmienia się otoczenie gospodarcze, ale też pojawiają się różne sytuacje kryzysowe. (…) Dlatego choćby w aspekcie bezpieczeństwa należy rozmawiać o zmianie – zwracał uwagę Łukasz Smółka, marszałek województwa małopolskiego.
Według niego, samorządy potrzebują też wsparcia finansowego przy realizacji różnego rodzaju zadań i inwestycji. Na przykład na zakupy związane z bezpieczeństwem ludności powinien – zdaniem Smółki – obwiązywać zerowy podatek VAT.
W opinii Władysława Ortyla, marszałka województwa podkarpackiego, obecnie jest dobry czas na zmiany – szczególnie w obliczu tych kryzysów, które się teraz dzieją np. powodzi.
– Zmiany trzeba robić zawsze, dostosowywać się do wyzwań, które niesie ze sobą dany czas – podkreślił marszałek Ortyl.
Z kolei prof. Stanisław Mazur z Uniwersytetu Ekonomicznego oraz I zastępca prezydenta miasta Krakowa wskazał, że reforma samorządowa przeprowadzona za rządów Jerzego Buzka była zaprojektowana na tamte czasy i dlatego obecnie wymaga zmian. Jak podkreślił, powinny one pójść w kierunku budowania poczucia wspólnoty, odejścia od biurokratyzacji, a także szerokiego zastosowania digitalizacji. Kolejny istotny problem to kwestia finansowania – zdaniem wiceprezydenta Krakowa samorządy powinny mieć większą autonomię finansową i swobodę decydowania, na jakie cele przeznaczają pieniądze.
– To jest czas na poważną dyskusję, w którym kierunku zmiany powinny zmierzać, by budować lepszy samorząd – zaznaczył prof. Mazur.
Uczestnicy panelu odnieśli się również do kwestii kadencyjności wójtów, burmistrzów i prezydentów miast. Ich dwukadencyjność z wydłużeniem jednej kadencji do 5 lat wprowadzono ustawą z 11 stycznia 2018 r.
– Możemy zastanowić się, by w mniejszych jednostkach samorządu terytorialnego ta dwukadencyjność była dłuższa niż 10 lat, a w dużych miastach, gdzie jest prezydent, obecna forma jest dobrym rozwiązaniem – mówił Rafał Komarewicz, poseł na Sejm RP.
– Dwukadencyjność to rozwiązanie, które było dobre i jest dobre, zwłaszcza że wydłużono kadencję z czterech do pięciu lat, co pozwala na rozwinięcie skrzydeł, jeśli chodzi o inwestycje – stwierdził Władysław Ortyl.
Za dwukadencyjnością wypowiedział się również marszałek Łukasz Smółka, który jednak zaznaczył, że należałoby wydłużyć czas trwania kadencji do 7 lat, gdyż w tym okresie samorząd ma szansę przeprowadzić dużą inwestycję. Krótszy okres może spowodować, że zostanie ona zahamowana lub wręcz powstrzymana, gdyż władze wybrane w następnych wyborach mogą zrezygnować z jej kontynuacji.
Żaden z biorących udział w dyskusji samorządowców nie opowiedział się za zmianą, która miałaby na celu zmniejszenie ilości 16 województw – poprzez połączenie dwóch obecnie istniejących. Wskazywali, że przecież województwa mogą ze sobą współpracować przy realizacji dużych inwestycji, nie trzeba w tym celu tworzyć nowej dużej jednostki administracyjnej.
Poruszono również temat działania samorządów podczas kryzysów takich jak np. klęska żywiołowa. Zdaniem Łukasza Smółki, przygotowania na takie sytuacje powinny się odbywać w sposób ciągły przez wiele lat. W przypadku kryzysu powinien powstać jeden ośrodek decyzyjny, np. wojewoda, którego współpartnerami byłyby samorządy.
– Reforma samorządów powinna być tak zrealizowana, by budować silne społeczeństwo, bo ono w sytuacji kryzysowej, w momencie zjednoczenia, będzie w stanie skutecznie i szybko reagować – podsumował marszałek województwa małopolskiego.
Krynica Forum to wyjątkowe miejsce na konferencyjnej mapie Polski, przestrzeń pogłębionej debaty o najważniejszych wyzwaniach stojących przed naszą ojczyzną. W tegorocznej edycji szczególny nacisk został położony na strategiczne zagadnienia związane ze wzmacnianiem bezpieczeństwa narodowego, odporności społecznej oraz pozycji gospodarczej Polski i krajów regionu Europy Środkowo-Wschodniej.
Źródło informacji: PAP MediaRoom