Jak przypomina europoseł Krzysztof Jurgiel, Zielony Ład to sztandarowy projekt Komisji Europejskiej zaproponowany w grudniu 2019 roku przez przewodniczącą Komisji Ursulę Von Der Leyen, a promowany oraz następnie sukcesywnie wdrażany w życie przez Fransa Timmermansa – holenderskiego wiceprzewodniczącego Komisji z ramienia Socjalistów odpowiedzialnego za politykę klimatyczną Unii Europejskiej.

Poniżej treść komunikatu, wydanego przez europosła Krzysztofa Jurgiela, w którym – wraz z innymi europosłami z PiS – przypomina, jakie było stanowisko posłów PiS w Europarlamencie wobec projektu:

Delegacja PiS w Europarlamencie od początku opowiadała się przeciwko planom ustanowienia Zielonego Ładu. 15 stycznia 2020 roku, delegacja Polski zagłosowała przeciwko rezolucji Parlamentu Europejskiego w sprawie Europejskiego Zielonego Ładu [RSP 2019/2956], w której Parlament nawoływał między innymi do zwiększenia ambicji Unii na lata 2030 i 2050 poprzez ustanowienie wiążących celów redukcji emisji; sugerował Komisji wdrożenie bardziej rygorystycznych norm dla samochodów spalinowych oraz postulował przedstawienia strategii „Od pola do stołu” opartej na dążeniach do wprowadzenia zrównoważonych standardów w rolnictwie.

Liberalno-lewicowa większość w Europarlamencie, powstała po wyborach w 2019 roku, które po fenomenie Grety Thunberg oraz strajkach klimatycznych w Europie, wprowadziły do sali plenarnej większość polityczną o poglądach skrajnie zielono-lewicowych, która stale i skutecznie forsowała projekty związane z Zielonym Ładem. Posłowie PiS konsekwentnie głosowali przeciwko wszystkim aktom wchodzącym w skład Pakietu Fit for 55, między innymi, przeciwko:

• Dyrektywie o handlu uprawnieniami do emisji CO2 (dyrektywa ETS, EU 2023/959), która rozszerza system i nakłada dodatkowe opłaty na obywateli ogrzewających domy węglem lub gazem oraz używających samochodów spalinowych;
• Dyrektywie dotyczącej odnawialnych źródeł energii [COM/2021/557], która znacznie zwiększa krajowe cele użycia energii odnawialnej we wszystkich sektorach gospodarki;
• Rozporządzeniu zakazującym sprzedaży samochodów silnikowych od 2035 [COM/2021/556]
• Dyrektywie w sprawie efektywności energetycznej budynków [COM 2023/1791] która w negatywnym stopniu wpłynie na ceny i wynajem mieszkań i domów z uwagi na nowe cele związane z „zero-emisyjnością” budynków czy instalacją paneli słonecznych

Nie poparliśmy również szeregu propozycji Parlamentu Europejskiego w zakresie

• Strategii „Od pola do stołu”[ 2020/2260(INI)]
• Strategii na rzecz bioróżnorodności 2030 [2020/2273(INI)]
• Nowej strategii leśnej [2022/2016(INI)]

Posłowie PiS w Europarlamencie konsekwentnie podkreślali, iż projektowany Zielony Ład nie uwzględnia analizy kosztowej przyjmowanych zmian. Komisji w dalszym ciągu nie przedstawiła skumulowanej oceny skutków wdrożenia Zielonego Ładu i Pakietu Fit for 55 oraz jego kosztów. Ponadto, pomimo licznych apeli posłów PiS, Komisja nigdy nie podjęła się analizy tego jakie koszty w związku z implementacją Zielonego Ładu poniosą poszczególne państwa członkowskie co ma duże znaczenie przy określaniu celów krajowych.

W sposób szczególny eurodeputowani PiS starali się ograniczać zakres tzw. „zielonej architektury” reformowanej Wspólnej Polityki Rolnej. Nasze działania zmierzały w kierunku:

• uzyskania pełnej konwergencji zewnętrznej dopłat bezpośrednich
• ograniczenia zasad warunkowości dopłat w nowym modelu wdrażania WPR
• szczególnego traktowania małych i rodzinnych gospodarstw wiejskich
• zapewnieniu państwom członkowskim szerokiego marginesu elastyczności w zakresie m.in. przenoszenia środków między dwoma filarami WPR oraz w konstruowaniu krajowego planu strategicznego
• odłożenia w czasie warunkowości dopłat bezpośrednich związanych z realizacją tzw. ekoschematów, aby państwa członkowskie i rolnicy otrzymali jak najdłuższy tzw. „okres na naukę” nowych przepisów (2 lata, 2023-2024).

Skuteczne działania PiS: przykłady

Pomimo lewicowej większości w Parlamencie Europejskim, dzięki działaniom europosłów PiS udało się ograniczyć pewne zagrożenia wynikające ze szkodliwej polityki klimatycznej Unii oraz jej wpływu na rolnictwo.

Podczas prac nad rewizją dyrektywy w sprawie emisji przemysłowych [COM 156/2022], przy aktywnym udziale posłów PiS udało się znacznie zmienić propozycję Komisji w zakresie działalności rolniczej objętej dyrektywą. Udało się wykreślić hodowle bydła z zakresu dyrektywy co oznacza iż producenci wołowiny i mleka nie będą uznawani za instalacje przemysłowe a co za tym idzie poddani restrykcyjnym obowiązkom dotyczącym ich działalności. Tylko największe hodowle trzody chlewnej i drobiu zostaną objęte dyrektywą, niemniej posłowie PiS dalej walczą o jak największe ograniczenie hodowli, które miałyby być objęte rewizją dyrektywy.

Również, w listopadzie 2023 roku, dzięki głosom europosłów PiS udało się odrzucić bardzo szkodliwą propozycję Komisji dotyczącą użycia pestycydów w rolnictwie [COM 305/2022], która proponowała niesprawiedliwy i krzywdzący dla Polski wymóg redukcji użycia środków ochrony roślin na każdy hektar ziemi uprawnej, zharmonizowany na poziomie UE, bez uwzględnienia punktów wyjściowych i realnego zużycia w konkretnych państwach członkowskich. Propozycja komisji środowiska PE lansowała ponadto pełną zastępowalność nawozów syntetycznych przez organiczne, mimo braku faktycznych gwarancji ich dostępności na rynku i cenowej przystępności dla rolników.

Ponadto, w trakcie negocjacji rozporządzenia metanowego w sektorze energetycznym  [COM 942/2019], dzięki działaniom europosłów PiS udało się odrzucić niebezpieczne propozycje grupy Zielonych nawołujące Komisję do rewizji rozporządzenia celem objęcia nowych sektorów, przede wszystkim rolnictwa.

Wreszcie, między innymi dzięki głosom naszych eurodeputowanych, udało się odrzucić początkowe, niezwykle ambitne, stanowisko komisji środowiska Parlamentu Europejskiego w sprawie rozporządzenie dot. odbudowy zasobów przyrodniczych [COM 304/2022], o którym mowa dalej.

Przyjęte regulacje – do zawieszenia lub zmian:

Delegacja PiS w Parlamencie Europejskim postuluje zawieszenie lub istotne zmiany w następujących, już przyjętych regulacjach:

A) LULUCF [COM 841/2018, rozporządzenie w sprawie włączenia emisji i pochłaniania gazów cieplarnianych w wyniku działalności związanej z użytkowaniem gruntów, zmianą użytkowania gruntów i leśnictwem do ram polityki klimatyczno-energetycznej do roku 2030]

W zakresie rozporządzenia LULUCF, czyli de facto „ETS dla lasów i rolnictwa”: wzywamy KE, aby w procesie tegorocznej rewizji Rozporządzenia wycofała się z planów rozszerzenia zakresu rozporządzenia o emisje pochodzenia rolniczego, w tym pochodzące z gleb rolniczych, fermentacji jelitowej zwierząt gospodarskich i z nawozów. Żądamy rzetelnej oceny skutków znowelizowanej regulacji na sektor rolno-spożywczy w całej UE. Zwracamy uwagę, że w wyniku tego rozszerzenia, pod szczególną presją znajdzie się sektor hodowlany, zwłaszcza sektory bydła i wieprzowiny, które już dzisiaj są szczególnie dotknięte skutkami kryzysu inflacyjnego, ze względu na galopujące koszty pasz dla zwierząt. Ograniczanie emisyjności rolnictwa, czyli w konsekwencji nieuchronnie zmniejszanie intensywności hodowli i upraw, jest sprzeczne z celem zapewnienia globalnego bezpieczeństwa żywnościowego i realizacją podstawowych celów WPR;

B) WPR (normy GAEC 7 i 8)

Domagamy się rewizji wymogów środowiskowych wprowadzonych w zreformowanej WPR, zwłaszcza w odniesieniu do tzw. norm dobrej kultury rolnej zgodnej z ochroną środowiska;

Wzywamy KE zwłaszcza do zawieszenia na lata kolejne i dalszej oceny skutków realizacji normy nr 7 (zmianowanie i dywersyfikacja upraw na gruntach ornych) oraz 8, dotyczącej minimalnego udziału powierzchni gruntów ornych przeznaczonych na obszary i elementy nieprodukcyjne: obie normy są sprzeczne w celami budowania bezpieczeństwa żywnościowego w Europie i powinny być zawieszone do końca obecnej perspektywy finansowej WPR (2027), bez konsekwencji dla udzielania dopłat bezpośrednich dla rolników;

C) LASY

W zakresie gospodarki leśnej: odrzucamy projekt Nowej Strategii Leśnej [COM 572/2021], który jest jedną z licznych prób zawłaszczania przez Komisję Europejską wyłącznych kompetencji państw członkowskich w obszarze leśnictwa.

Domagamy się zwłaszcza wycofania się KE z celu objęcia 30% powierzchni lądowej UE ochroną, w tym objęcie 1/3 tej powierzchni (= 10% terytorium) „ochroną ścisłą”. Przekładając ten cel w praktyce na realia Polski: 10% jej powierzchni to 3,1 mln ha, a łączna powierzchnia lasów wynosi 9,5 mln ha, zatem w Polsce, obejmując ochroną ścisłą tylko lasy, musielibyśmy ok. 1/3 powierzchni lasów wyłączyć z aktywnej gospodarki leśnej. Jak dotąd nikt nie oszacował skutków ekonomiczno-społecznych takiej interwencji.

D) OCHRONA GOSPODARSTW PRZED DRAPIEŻNIKAMI

Domagamy się lepszej ochrony gospodarstw rolnych przed dzikimi zwierzętami i drapieżnikami. Nie może być tak, że wilki i dziki są chronione, a właściciel gospodarstwa rolnego – bezbronny i ubezwłasnowolniony przez unijne i krajowe przepisy. Żądamy zmiany zapisów tzw. Dyrektywy Siedliskowej [43/92 EEC] w kierunku obniżenia statusu ochrony wilka ze „ściśle chroniony” na „chroniony”;

Domagamy się również wspierania przez KE i państwa członkowskie współpracy między sektorami łowiectwa i rolnictwa: rolnicy i myśliwi powinni mieć skuteczne narzędzia do ochrony pól i zasiewów.

NAJBLIŻSZA AGENDA:

A) Rozporządzenie w sprawie odbudowy przyrody [COM 306/2022]: głosowanie plenarne we wtorek, 27 lutego, godz. 12:00.

Parlament przyjął rozporządzenie w sprawie odbudowy zasobów przyrodniczych. Ta ważna składowa Zielonego Ładu, osadzona na „Strategii na rzecz bioróżnorodności 2030”oraz strategii „Od pola do stołu”, wprowadza wiążące na poziomie państw członkowskich cele w zakresie przywrócenia części zagospodarowanych lub zdegradowanych obszarów lądowych i morskich do ich pierwotnego stanu;

Proponowane cele odbudowy przyrodniczej nakazują każdemu państwu członkowskiemu inwentaryzację i zmapowanie całości jego terytorium pod kątem stanu ekosystemów przyrodniczych, a następnie odtworzeniu co najmniej 20% powierzchni lądowej i morskiej obszarów zdegradowanych do 2030 r a do roku 2050 r – 100%. Cele te są nierealistyczne czasowo, niedostosowane do warunków krajowych oraz niezwykle kosztowne – bez wskazania źródeł ich finansowania. Na realizację zaplanowanych działań nie są przewidziane odrębne środki finansowe. Obecnie dostępne środki krajowe i europejskie będą niewystarczające. Zawarta w rozporządzeniu zasada „niepogarszania stanu siedlisk”, także poza obszarami Natura 2000, uderza w gospodarkę oraz inwestycje głównie na obszarach rolnych i leśnych, ale także miejskich – właściwie na obszarze całego kraju. Cele odbudowy mogą być szczególnie kłopotliwe na terenach rolniczych: art. 9 określa szczegółowe i ambitne cele w zakresie różnorodności biologicznej dla ekosystemów rolniczych i leśnych (m.in. odbudowa i utrzymywanie populacji owadów zapylających lub siedlisk ptasich) oraz wymogi ponownego nawodnienia terenów będących osuszonymi torfowiskami.

Nowe przepisy pomijają aspekt społeczny, w tym ingerują w regulacje dotyczące własności prywatnej. Cele rozporządzenia są ponadto sprzeczne z priorytetami w zakresie bezpieczeństwa żywnościowego i energetycznego.

Ponadto, realizacja celów odbudowy naturalnej łączności rzek może być ekonomicznie nieuzasadniona i prowadzić do utraty ważnych funkcji gospodarczych systemów rzecznych, takich jak żegluga śródlądowa, zaopatrzenie w wodę czy wytwarzanie energii odnawialnej;

Rozporządzenie wygeneruje ogromne i niewykonalne obowiązki w zakresie planowania, zarządzania, monitorowania i sprawozdawczości. W szczególności państwa członkowskie będą musiały przeprowadzić działania inwentaryzacyjne na powierzchni całego kraju w celu zmapowania występujących siedlisk i określenia ich stanu, co wiąże się z olbrzymimi kosztami, a usunięcie niektórych stwierdzonych barier będzie wiązało się z ingerencją we własność prywatną.

B) Dyrektywa w sprawie monitorowania i odporności gleb [COM 2023/416]

W zakresie dyrektywy w sprawie monitorowaniu stanu gleb oraz prac prowadzonych nad tą dyrektywą w Komisji ENVI w Europarlamencie, delegacja PiS w Europarlamencie walczy o znaczną poprawę propozycji Komisji w zakresie obowiązków monitorowania i oceny stanu gleb oraz dąży do wykreślenia zaproponowanych przez Komisję szkodliwych zapisów dotyczących zrównoważonych praktyk gospodarowania glebą co spowodowałoby pomnożenie już istniejących zobowiązań rolników w tym zakresie.

Ponadto, delegacja PiS wzywa do wykreślenia z projektu dyrektywy szkodliwych zapisów zobowiązujących państwa członkowskie do poprawy stanu wszystkich gleb na swoim terytorium w określonym czasie. Starania o dobrą jakość gleb są niezwykle ważne dla europarlamentarzystów PiS, niemniej dodatkowe obowiązki związane z monitoringiem i stałą poprawą stanu gleb stanowią znaczne obciążenie administracyjne i finansowe.

C) Dyrektywa w sprawie jakości powietrza [COM 542/2022]

Delegacja PiS wzywa pozostałych europarlamentarzystów do zagłosowania przeciwko ostatecznemu porozumieniu w sprawie dyrektywy dotyczącej jakości powietrza.

Porozumienie zawiera zapis zobowiązujący państwa członkowskie do monitorowania emisji amoniaku i ich stężenia w powietrzu na obszarach rolnych i miejskich. Obowiązek monitorowania to pierwszy kro to ustalenia w przyszłości norm redukcji emisji, które nierozerwalnie wiązałyby się z ograniczeniem produkcji rolnej.

D) Dyrektywa odpadowa [COM 420/2023]

Delegacja PiS podczas prowadzonych prac nad rewizją dyrektywy odpadowej celem zmniejszenia zjawiska marnowania żywności, konsekwentnie opowiadała się przeciwko wszelkim zapisom dyrektywy, które mogłyby w negatywnym stopniu wpłynąć na działalność rolniczą.

Dzięki staraniom PiS w tekście dyrektywy przyjętym przez Komisję ENVI udało się wykluczyć produkcję pierwotną, czyli działalność rolniczą z wiążących celów dotyczących redukcji żywności.

Opracowali Posłowie do Parlamentu Europejskiego:

Anna Zalewska

Andżelika Możdżanowska

Krzysztof Jurgiel

Bogdan Rzońca