MRiRW odpowiada: ZUS i KRUS funkcjonują niezależnie i nie ma potrzeby dodatkowego uregulowania wypłacania emerytur z obu tych systemów.

Do problemu – jak to określili – „obliczania zwiększenia wysokości emerytury za okres ubezpieczenia rolniczego” wrócili w interpelacji posłowie Jarosław Rzepa i Zbigniew Ziejewski.

System obowiązujący ma charakter zaporowy?

Ich zdaniem, cel obowiązujących obecnie przepisów „sprowadza się do tego, aby rolnik nie pobierał jednocześnie emerytury rolniczej (jej przyznanie jest uzależnione od posiadania co najmniej 25-letniego okresu ubezpieczenia) i emerytury z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, a więc by nie dochodziło do dublowania się świadczeń emerytalnych”.

Dodatek do emerytury z ZUS, wypłacany dla osób mających też opłacaną składkę KRUS, jest ich zdaniem za niski. Jak wyliczają dla przykładu, rolnik 19 lat pracujący w rolnictwie otrzymuje ok. 9 zł za każdy rok pracy, co łącznie daje zwiększenie emerytury w kwocie ok. 180 zł.

Postulują wprowadzenie pilnych zmian, „aby rolnik otrzymywał dodatek do emerytury proporcjonalnie do każdego roku przepracowanego w rolnictwie. Proponowana zmiana spowoduje wzrost dodatku o kilkaset złotych, dzięki czemu zwiększenie emerytury będzie realnie odczuwalne dla świadczeniobiorców. Rozwiązanie takie sprzyja również wdrożeniu postulatu sprawiedliwości społecznej z uwagi na fakt, że zwiększenie będzie uwzględniało faktyczny czas przepracowany w rolnictwie.”

Emerytury oddzielnie naliczane

Zdaniem odpowiadającej na interpelację wiceminister rolnictwa Anny Gembickiej system emerytalny nie wymaga jednak żadnych zmian.

Zgodnie z ustawą z 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników, w zakresie zbiegu prawa do emerytury przysługującej na podstawie tej ustawy z prawem do emerytury z powszechnego ubezpieczenia społecznego, uprawnionemu wypłacane było jedno wybrane przez niego świadczenie z zaliczeniem do prawa i wysokości okresu podlegania ubezpieczeniu społecznemu w drugim systemie ubezpieczenia społecznego. Czyli każdemu emerytowi rolnemu przed 2009 r. przysługiwało tylko jedno świadczenia z ZUS albo z KRUS ze zwiększeniem za okres podlegania ubezpieczeniu w drugim systemie.

Obecnie, po zmianie przepisów w 2009 r., takie rozwiązanie dotyczy tylko osób urodzonych przed 1948 r.

Jak tłumaczy wiceminister, „osoby urodzone po dniu 31 grudnia 1948 r. mają wyliczany kapitał na indywidualnych kontach emerytalnych w ZUS, niezależnie od długości okresu podlegania ubezpieczeniu. Dzięki temu ubezpieczeni urodzeni po 31 grudnia 1948 r. otrzymają z ZUS po osiągnięciu wieku emerytalnego świadczenie emerytalne w wysokości odpowiadającej odprowadzanym składkom bez wymogu wykazywania się minimalnym okresem ubezpieczenia do ustalenia prawa do tego świadczenia. Dlatego nie było już potrzeby w stosunku do tych osób sumowania okresów ubezpieczenia w ZUS i KRUS i poprzez to oba systemy ubezpieczenia społecznego funkcjonują niezależnie”.

System KRUS nie zależy natomiast od składek.

„System ubezpieczenia społecznego rolników nie został zreformowany w ten sam sposób jak system powszechny i nadal jest oparty na zasadzie zdefiniowanego świadczenia, a nie na zdefiniowanej składce jak powszechny system emerytalny. Oznacza to, że świadczenia emerytalno-rentowe rolnicze mogą być finansowane w przeważającej części z budżetu państwa” – napisała Anna Gembicka.

Rolnik, który odprowadzał składki na ubezpieczenie społeczne rolników przez co najmniej 25 lat otrzyma emeryturę rolniczą i dodatkowo może otrzymać emeryturę pracowniczą, jeżeli odprowadzał składki do tamtego systemu. „Jest to rozwiązanie korzystne dla osób, które przez zasadniczą część swojej aktywności zawodowej utrzymywały się z działalności rolniczej, gdyż mogą otrzymać świadczenie rolnicze w pełnej wysokości, a dodatkowo mogą otrzymać emeryturę pracowniczą, jeżeli odprowadzały składki w systemie powszechnym, niezależnie od długości odprowadzania składek w tamtym systemie” – tłumaczy i dodaje, że „dublowanie się świadczeń emerytalnych” oznacza, że istnieje w doktrynie zakaz zaliczania tych samych okresów ubezpieczenia do ustalania prawa do świadczeń z dwóch różnych systemów ubezpieczenia społecznego.

Natomiast osoby, które nie nabędą prawa do emerytury rolniczej z uwagi na zbyt krótki okres posiadanego ubezpieczenia rolniczego (tzn. poniżej 25 lat), za okres opłacania składek do KRUS mogą ubiegać się o zwiększenie emerytury z systemu powszechnego o tzw. część rolną. Wysokość tego zwiększenia ustala ZUS w oparciu o określone w ww. ustawie o ubezpieczeniu społecznym rolników zasady ustalania wysokości części składkowej emerytury rolniczej (po 1% emerytury podstawowej za każdy rok opłacania składek rolniczych), a że wysokość emerytury podstawowej od tego roku znacznie wzrosła (90% najniższej emerytury z ZUS), to wyliczenia, którymi posługują się posłowie, wymagają uaktualnienia – zauważa wiceminister.