Jakie komisje oszacują suszę? I co dalej z protokołami? Co wiadomo o pomocy po suszy w momencie rozpoczęcia żniw?

MRiRW opublikowało projekt rozporządzenia określającego zasady szacowania strat po suszy i udzielania pomocy w latach 2023 i 2024.

Potwierdzają się zapowiedzi.

Więcej o nich:

Szacowanie strat po suszy jednak przez aplikację, uzupełnianą przez komisje

Jakie szkody?

W 2023 r. stwierdzono niedobory wody powodujące obniżenie plonów przynajmniej o 20% w stosunku do plonów uzyskiwanych w średnich warunkach pogodowych dla następujących upraw:

– zbóż jarych,

– zbóż ozimych,

– krzewów owocowych,

– truskawek,

– rzepaku i rzepiku,

– roślin strączkowych,

– kukurydzy na ziarno,

– kukurydzy na kiszonkę,

– drzew owocowych,

– tytoniu,

– warzyw gruntowych,

– chmielu,

– ziemniaka,

– buraka cukrowego.

Czytaj też:

Susza objęła już prawie wszystkie województwa

Jednocześnie występują zjawiska atmosferyczne niszczące uprawy rolne.

Projekt zakłada możliwość szacowania szkód powstałych w wyniku suszy w oparciu o 3 źródła danych dotyczących wysokości szkód w uprawach, tj.:

– danych podanych we wniosku w aplikacji przez rolnika,

– danych z raportu komisji oszacowania szkód na miejscu oraz

–  danych Instytutu Uprawy, Nawożenia i Gleboznawstwa – Państwowego Instytutu Badawczego.

O te 3 źródła danych będzie oparty końcowy protokół oszacowania szkód.

Komisje w październiku

Zasady powoływania i prac komisji brzmią cokolwiek nieprawdopodobnie, oto fragment uzasadnienia projektu, omawiający te kwestie:

„Komisja do oszacowania szkód spowodowanych suszą będzie powoływana przez wojewodę właściwego ze względu na miejsce wystąpienia szkód powstałych w wyniku suszy, pod warunkiem zgłoszenia tych szkód przez producenta rolnego w terminie umożliwiającym ich oszacowanie, nie później niż do dnia 15 września roku wystąpienia szkody.

W projekcie proponuje się, aby komisja składała się co najmniej z 3 osób, w tym 1 przedstawiciela ośrodka doradztwa rolniczego oraz 1 przedstawiciela izby rolniczej, mających wykształcenie wyższe albo średnie w zakresie rolnictwa, ekonomiki rolnictwa lub rybactwa albo co najmniej pięcioletni staż w prowadzeniu gospodarstwa rolnego potwierdzony przez sołtysa.

Zgodnie z projektowanymi przepisami komisja powinna oszacować szkody powstałe w wyniku suszy w terminie do dwóch miesięcy od dnia zgłoszenia przez producenta rolnego powstania tych szkód, nie później jednak niż do czasu zbioru plonu głównego danej uprawy albo jej likwidacji i nie wcześniej niż od wschodów upraw.

Komisja będzie obowiązana złożyć w terminie 30 dni od dnia oszacowania szkód powstałych w wyniku suszy, jednak nie później niż do dnia 15 października roku wystąpienia suszy, raport oszacowania szkód za pomocą publicznej aplikacji, jeżeli gospodarstwo rolne albo jego największa część jest położna na obszarze województwa, którego wojewoda powołał komisję, a uwierzytelniony przez członków komisji wydruk tego raportu przekazuje wojewodzie właściwemu ze względu na miejsce powstania szkód.”

Obliczanie wysokości szkody

Tu też nic nie jest proste i oczywiste:

„W przypadku gdy producent rolny we wniosku o oszacowanie szkód poda procentową wysokość szkód spowodowanych wystąpieniem suszy w poszczególnych uprawach wyższą niż ta wysokość ustalona na podstawie danych Instytutu Uprawy, Nawożenia i Gleboznawstwa – Państwowego Instytutu Badawczego, do obliczenia wysokości szkody będą przyjmowane odpowiednio dane w tym zakresie Instytutu Uprawy, Nawożenia i Gleboznawstwa – Państwowego Instytutu Badawczego.

W przypadku gdy wysokość szkody ustalona w powyższy sposób będzie różnić się od wysokości szkód oszacowanej przez komisję, do obliczenia ostatecznej wysokości szkód zgodnie z projektowanymi przepisami będzie przyjmowana:

– wyższa wysokość szkód spowodowanych wystąpieniem suszy, jeżeli różnica wynosi nie więcej niż 30%,

– niższa wysokość szkód powiększona o 30%, jeżeli różnica będzie wynosić więcej niż 30%,

– wysokość ustalona na podstawie danych Instytutu Uprawy, Nawożenia i Gleboznawstwa – Państwowego Instytutu Badawczego, jeżeli wynosi ona 0% (oznacza to, że zgodnie z klimatycznym bilansem wodnym (KBW) w danej uprawie nie wystąpiły szkody spowodowane suszą).”

Pomoc nieokreślona

Pomoc przysługuje, jeśli w gospodarstwie rolnym powstały szkody w uprawach rolnych spowodowane wystąpieniem w 2023 r.:

– gradu, deszczu nawalnego, ujemnych skutków przezimowania, przymrozków wiosennych, powodzi, huraganu, pioruna, obsunięcia się ziemi lub lawiny w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich, które zostały oszacowane przez komisję powołaną przez wojewodę i wynoszą powyżej 30% średniej rocznej produkcji rolnej, lub

– suszy w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich, które zostały obliczone za pośrednictwem publicznej aplikacji i wynoszą powyżej 30% średniej rocznej produkcji rolnej.

Termin składania wniosków o pomoc ogłosi minister.

Do wniosku o pomoc trzeba będzie dołączyć:

1) kopię protokołu oszacowania szkód sporządzonego przez komisję powołaną przez wojewodę właściwego ze względu na miejsce wystąpienia szkód lub

2) uwierzytelniony przez producenta rolnego wydruk protokołu oszacowania szkód sporządzonego za pośrednictwem aplikacji publicznej,

3) kopię polisy ubezpieczeniowej potwierdzającej zawarcie umowy ubezpieczenia upraw rolnych.

Wysokość pomocy będzie ustalana jako iloczyn powierzchni uprawy, na której powstały szkody spowodowane wystąpieniem w 2023 r. suszy, gradu, deszczu nawalnego, ujemnych skutków przezimowania, przymrozków wiosennych, powodzi, huraganu, pioruna, obsunięcia się ziemi lub lawiny, oraz stawki pomocy.

Stawka pomocy powinna zostać ogłoszona najpóźniej 7 dni przed rozpoczęciem terminu składania wniosków o przyznanie pomocy.

Wysokość pomocy nie będzie mogła przekroczyć:

1) 80% kwoty obniżenia dochodu z produkcji rolnej;

2) 90% kwoty obniżenia dochodu z produkcji rolnej – dla gospodarstw rolnych położonych na obszarach z ograniczeniami naturalnymi lub innymi szczególnymi ograniczeniami.

Pomoc będzie pomniejszana o 50%, jeżeli producent rolny nie posiada ubezpieczenia co najmniej 50% powierzchni upraw w gospodarstwie rolnym.

Kredyty na wznowienie produkcji

Pomoc polega na stosowaniu dopłat do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych na sfinansowanie kosztów wznowienia produkcji.

Oprocentowanie płacone przez kredytobiorcę to 0,5% – w przypadku kredytów bankowych na sfinansowanie kosztów wznowienia produkcji, jeżeli w gospodarstwie rolnym w roku, w którym wystąpiły szkody, co najmniej 50% powierzchni upraw rolnych uprawianych w plonie głównym, z wyłączeniem wieloletnich użytków zielonych, było ubezpieczonych od ryzyka suszy, gradu, deszczu nawalnego, ujemnych skutków przezimowania, przymrozków wiosennych, powodzi lub huraganu w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarczych. W pozostałej części odsetki zapłaci ARiMR.

Jeśli ubezpieczenia nie ma, wysokość oprocentowania płaconego przez kredytobiorcę stanowi różnicę między wysokością należnego bankowi oprocentowania i wysokością połowy oprocentowania płaconego przez Agencję.

Pomoc jest udzielana przez okres nie dłuższy niż 4 lata,

Jak podano, do czasu oszacowania szkód powstałych w wyniku tegorocznych niekorzystnych zjawisk atmosferycznych nie ma możliwości określenia skutków finansowych dla budżetu planowanej pomocy dla producentów rolnych poszkodowanych w wyniku tegorocznych niekorzystnych zjawisk atmosferycznych. Wstępnie szacuje się, że na powyższą pomoc będą niezbędne w 2024 r. środki z budżetu państwa w wysokości 1,497 mld zł.

Projektowana pomoc zostanie zgłoszona do Komisji Europejskiej.