Skarżą się Rzecznikowi Praw Obywatelskich, rozczarowani zmianą systemu rozliczania wyprodukowanej energii i wsparcia dla domowych inwestycji fotowoltaicznych.

Jak podaje RPO, w skargach powtarzają się takie zarzuty:

1. Zmiana systemu rozliczania energii z net metering (system opustów) na net billing (system kosztowy) nastąpiła w sposób nagły, co uniemożliwiło racjonalną decyzję o zainwestowaniu w mikrofotowoltaikę lub o przejściu na nowy system.
2. Zmiana zasad udzielania dofinansowania z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, w związku z przejściem na net billing jest dyskryminująca dla prosumentów rozliczających się na zasadzie opustów.
3. Prosumenci zostali niesprawiedliwie wykluczeni ze świadczeń osłonowych w związku z sytuacją na rynku energii elektrycznej.
4. Procedura ubiegania się o dofinansowanie z NFOŚiGW oparta na komunikacji elektronicznej dyskryminuje obywateli wykluczonych cyfrowo.

Odpowiedź Ireneusza Zyski, sekretarza stanu w MKiŚ

Jak zauważa wiceminister klimatu i środowiska, w latach 2016 – 2023 nastąpił bardzo dynamiczny rozwój energetyki prosumenckiej. Obecnie w Polsce energię na własne potrzeby wytwarza ponad 1,3 miliona prosumentów. Szczególnie dynamiczny wzrost liczby mikroinstalacji miał miejsce w latach 2019-2022, kiedy na krajowym rynku energii działalność rozpoczęło ponad 1 milion nowych prosumentów. Łączna moc mikroinstalacji na koniec sierpnia 2023 roku przekroczyła 10 GW. Należy zatem obiektywnie stwierdzić, że Polska osiągnęła olbrzymi sukces w tym zakresie.

Wprowadzenie zmiany systemu rozliczeń prosumentów wynikało z prawodawstwa europejskiego, a kierunek zmian systemu rozliczeń prosumentów został przedstawiony opinii publicznej  2 czerwca 2021 r., a więc na 9 miesięcy przed wejściem w życie przepisów o net-billingu.

Prosument energii odnawialnej, w określonych przypadkach, był uprawniony do rozliczeń w „starym” systemie net-metering.

„Oznacza to, że ustawodawca w odpowiedzialny sposób przewidział dla prosumentów, których inwestycje były w trakcie realizacji, czas na zakończenie inwestycji i możliwość skorzystania z systemu net-metering w wyznaczonych okresach przejściowych. Zatem zarzut sformułowany w pytaniu jest bezpodstawny” – tak wiceminister podsumowuje pierwszy zarzut.

Co do drugiego zauważa, że dofinansowanie z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej jest dedykowane jedynie dla tych prosumentów, którzy rozliczają się w systemie net-billing.

„System net-billing został starannie zaprojektowany tak, aby umożliwić prosumentom wykorzystanie w jak największym stopniu autokonsumpcji energii. Odbywa się to poprzez zastosowanie urządzeń służących magazynowaniu energii, co pozytywnie wpływa na zwiększenie elastyczności lokalnych systemów energetycznych i jest zgodne z krajowymi celami i priorytetami w zakresie kierunków rozwoju elektroenergetyki.

Zwiększenie poziomu dotacji w programie Mój Prąd ma na celu zrekompensowanie kosztów inwestycji oraz skrócenie okresu zwrotu inwestycji dla prosumentów, co z kolei powinno zachęcić większą liczbę osób zainteresowanych aktywnym uczestnictwem w systemie net- billing, jako zgodnym z prawem europejskim, bezpiecznym dla systemu, sprawiedliwym społecznie i przynoszącym korzyści dla prosumentów. Rząd wspiera bezpieczne rozwiązania w sektorze energetycznym oraz zwiększa tempo transformacji energetyki w kierunku zrównoważonego rozwoju OZE, działających w generacji rozproszonej.”

Działania osłonowe są „adekwatne i sprawiedliwe”, „gwarantują ochronę każdemu odbiorcy w gospodarstwie domowym, niezależnie od tego, czy posiada instalację fotowoltaiczną”.

Ustosunkowując się do czwartego zarzutu wiceminister wskazał, że umożliwiono składanie wniosku poprzez pełnomocnika, którym może być dowolna osoba z rodziny i znajomych wskazana przez wnioskodawcę.