Wyzwaniem będzie dostosowanie WPR do rozszerzenia UE o Ukrainę, ale także wymogi dla polskiego i europejskiego rolnictwa związane ze środowiskiem i klimatem.

UE pracuje nad polityką rolną, jaka będzie obowiązywać po 2027 roku. Trwa dialog strategiczny – rozpoczął się 25 stycznia, jego podsumowanie spodziewane jest „latem 2024 roku”.

W dialogu nie biorą udziału administracje państw, a podmioty reprezentujące rolników, spółdzielnie, przedsiębiorstwa rolnicze i społeczności wiejskie, a także organizacje pozarządowe i przedstawicieli społeczeństwa obywatelskiego, instytucje finansowe i środowiska akademickie.

Przewodnicząca pracom Rady UE Belgia włączyła informacje na temat tego dialogu na posiedzenie Rady Ministrów UE ds. rolnictwa w styczniu br. tematy te mają się też pojawić na posiedzeniach w kwietniu i czerwcu 2024 r. O przebiegu dialogu ma być informowany Parlament Europejski.

Czytaj też:

UE ruszyła już z planowaniem rolnictwa na okres po 2027 roku

UE ruszyła już z planowaniem rolnictwa na okres po 2027 roku

Chociaż administracje państw – w tym Polski – nie biorą udziału w tych pracach, to Polska będzie brała aktywy udział w dyskusji, przede wszystkim na forum Rady UE, ale także przez bezpośrednie kontakty z instytucjami UE i innymi interesariuszami – zapowiada MRiRW w informacji przygotowanej na zaplanowane na 7 marca posiedzenie sejmowej Komisji do Spraw UE, podczas której zostanie przedstawiona informacja komisarza ds. rolnictwa Janusza Wojciechowskiego na temat realizacji Wspólnej Polityki Rolnej, w kontekście aktualnych i przyszłych wyzwań stojących przed polityką rolną, ze szczególnym uwzględnieniem problemów bezpośrednio dotyczących Polski.

Jak wskazuje informacja MRiRW, sytuacja, w jakiej będzie powstawał zarys nowej WPR, jest dla naszego kraju bezprecedensowa, ze względu na trwającą wojnę w Ukrainie, oraz fakt, że:

a) Ukraina została zaproszona do negocjacji akcesyjnych,

b) zliberalizowany został handel rolny Ukraina – UE. Skutkiem liberalizacji były poważne zakłócenia na rynkach rolnych krajów przyfrontowych, w tym przede wszystkim Polski.

Akcesja Ukrainy do UE stanowi wyzwanie dla europejskiego i polskiego rolnictwa.

Specyfika rolnictwa Ukrainy

MRiRW podkreśla, że wyzwaniem będzie dostosowanie WPR do rozszerzenia UE o Ukrainę – ze względu na zupełnie inną strukturę rolnictwa ukraińskiego (zarówno wielkość gospodarstw jak i struktura własnościowa), do której nie przystają istniejące instrumenty WPR.

Jak podano, „Wg Ukraińskiego Urzędu Statystycznego, w 2020 r. na powierzchni 20,3 mln ha działało łącznie 36,3 tys. gospodarstw (przedsiębiorstw) rolnych, z których ok. 16 tys. to gospodarstwa do 500 ha, natomiast 4,5 tysiąca gospodarstw ma powyżej 1000 hektarów. W ukraińskim rolnictwie rodzinne gospodarstwa rolne mają marginalny udział w produkcji. Obecna WPR nie jest przystosowana do objęcia interwencją agroholdingów, które są konkurencyjne bez unijnego wsparcia, które jednak nie przestrzegają prawodawstwa UE (ochrona środowiska i klimatu, ochrona gleb, dobrostan, standardy jakości produkcji itp.) Brakuje także instrumentów interwencji na rynkach rolnych, które zagwarantowałyby stabilizację wspólnego rynku”.

Mimo to pozwolono produktom z Ukrainy wpływać na rynek UE – w tym Polski.

„Negatywne dla Polski doświadczenia wynikające z otwartego dostępu produktów ukraińskich do rynku UE pokazują, że produkty te są konkurencyjne na wspólnym rynku, pomimo że rolnictwo nie korzysta ze wsparcia – nie jest przy tym na obecnym etapie zobowiązane do spełniania rygorystycznych norm jakościowych i środowiskowych. Ten czynnik trzeba będzie brać pod uwagę projektując przyszłe rozwiązania WPR, zapewniając nie tylko konkurencyjność polskiego rolnictwa, ale także dbając o bezpieczeństwo żywnościowe i zdrowie konsumentów”  – podaje MRiRW i zaznacza, że bez względu na ustalenia dotyczące relacji z Ukrainą, nie należy oczekiwać, że zmniejszą się wyzwania dla polskiego i europejskiego rolnictwa związane ze środowiskiem i klimatem. „Także oczekiwania społeczne w tym zakresie będą nadal wysokie. Te kwestie będą miały nadal duży wpływ na dyskusję o zmianach WPR i pojawiające się pomysły” – ocenia MRiRW.