Legalnie przebywający w Polsce obywatel Ukrainy może świadczyć pomoc przy wykonywaniu wszystkich czynności związanych z prowadzeniem działalności rolniczej w zakresie produkcji roślinnej lub zwierzęcej albo pozostających w związku z wykonywaniem tych czynności.

Pobyt w Polsce obywateli Ukrainy, którzy przybyli do Polski po 24 lutego 2022 r., uznaje się za legalny do 4 marca 2024 r.

Wynika to z ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa. Ustawa ta określa też zasady powierzenia pracy obywatelom Ukrainy, przebywającym legalnie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, w tym pracy w charakterze pomocnika rolnika.

Zgodnie z ustawą, w przypadku obywatela Ukrainy przebywającego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, którego pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest uznawany za legalny, łączny czas świadczenia pomocy przy zbiorach chmielu, owoców, warzyw, tytoniu, ziół i roślin zielarskich na podstawie umów o pomocy przy zbiorach, o którym mowa w art. 91c ust. 1 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 2022 r. poz. 933, 1155 i 2140), ulega przedłużeniu z mocy prawa na okres tego pobytu.

Pomocnik rolnika w tym okresie może też świadczyć pomoc przy wykonywaniu wszystkich czynności związanych z prowadzeniem działalności rolniczej w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników albo pozostających w związku z wykonywaniem tych czynności.

Jak natomiast przypomina KRUS, pomocnik rolnika może świadczyć pomoc w gospodarstwie rolnika w zakresie produkcji roślinnej lub zwierzęcej w oparciu o umowę o pomocy przy zbiorach, z czym wiąże się obowiązek podlegania ubezpieczeniu wypadkowemu, chorobowemu  i macierzyńskiemu w zakresie ograniczonym oraz ubezpieczeniu zdrowotnemu.

Zgłoszenie przez rolnika pomocnika do ubezpieczeń w KRUS jest obowiązkowe i powinno nastąpić w ciągu 7 dni od dnia zawarcia umowy przy zbiorach, lecz nie później niż przed upływem okresu, na który zawarta została ta umowa.

Nie zgłoszenie pomocnika do ubezpieczeń w KRUS pozbawi go prawa do świadczeń z tytułu wypadku przy pracy w gospodarstwie rolnika, a także prawa do świadczeń z ubezpieczenia zdrowotnego w okresie wykonywania pomocy przy zbiorach.

Wysokość miesięcznej składki na ubezpieczenie wypadkowe, chorobowe i macierzyńskie za pomocnika rolnika jest taka sama jak za każdą osobę podlegającą temu ubezpieczeniu i stanowi pełną wysokość składki na to ubezpieczenie.

Składka na ubezpieczenie zdrowotne pomocnika wynosi 9% od kwoty podstawy wymiaru stanowiącej 33,4% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku.  Składka na ubezpieczenie zdrowotne za pomocnika jest miesięczna i niepodzielna.