NIK: dochody własne samorządów były w coraz większym stopniu zastępowane dochodami transferowymi.
Fot. Łukasz z Pixabay
NIK: dochody własne samorządów były w coraz większym stopniu zastępowane dochodami transferowymi.
Fot. Łukasz z Pixabay
NIK o finansowaniu samorządów: rząd się rządził, kosztem samorządów
NIK wnioskuje m.in. o wypracowanie nowego, trwałego systemu dochodów jednostek samorządu terytorialnego.
Lista zarzutów NIK jest następująca: „Dyskryminacja dużych miast przy podziale środków przez rząd, nierówne traktowanie samorządów oraz coraz większe uzależnienie ich finansów od decyzji rządu – to główne wnioski płynące z kontroli dotyczącej wsparcia finansowego samorządów. Najważniejszą przyczyną spadku dochodów własnych samorządów był spadek dochodów z tytułu PIT w wyniku wprowadzenia programu Polski Ład. Samorządom nie zrekompensowano jednak utraty tych dochodów w żaden trwały sposób. Zamiast tego wprowadzano co roku coraz to nowe rozwiązania, w dodatku już w trakcie wykonywania budżetów. NIK zwraca również uwagę, że dochody własne samorządów były w coraz większym stopniu zastępowane dochodami transferowymi. Bardzo często miały one uznaniowy charakter i trafiały do tych grup samorządów, które z różnych względów były preferowane przez organy administracji rządowej.”
NIK zarzuca, że „dane statystyczne publikowane przez Ministerstwo Finansów, oparte na klasyfikacji budżetowej, nie przedstawiają realistycznego obrazu sytuacji finansowej samorządów. Opierając się na danych ministerstwa, zawyżono by dochody własne samorządów, a jednocześnie zaniżono by wielkość dochodów transferowych. Najbardziej spektakularnymi przykładami zawyżenia przez Ministerstwo Finansów dochodów własnych było zaliczenie do nich w 2020 r. dochodów przekazanych samorządom z Funduszu Przeciwdziałania COVID-19, a w 2022 r. tak zwanego dodatkowego udziału w PIT, który w rzeczywistości stanowił dochód o charakterze subwencyjnym.”
A jeśli ktoś ma wątpliwości? „Z ustaleń kontroli oraz z analizy danych wynika, że łączne dochody samorządowe w badanym okresie wzrosły, przy czym w latach 2022-2023 zaobserwowano stagnację realnych dochodów, mimo nowych zadań, takich jak pomoc dla uchodźców lub wypłata dodatku węglowego” – przyznaje NIK i dodaje: „Chociaż łącznie w sektorze samorządowym obserwowano realny wzrost dochodów, to część jednostek doświadczyła ich spadku.”
A więc nie jest tak całkiem źle…
A wnioski? W Ministerstwie Finansów NIK wnioskowała m.in. o wypracowanie nowego, trwałego systemu dochodów jednostek samorządu terytorialnego. Na pewno się uda…
