Władysław Sikorski liczył na zbudowanie sił zbrojnych, które zapewnią Polsce udział w wyzwoleniu naszych ziem spod okupacji i zagwarantują wpływ na zorganizowanie powojennej Europy.

Generał Władysław Sikorski, któremu już we wrześniu 1939 roku wydawało się, że łatwo odtworzy wojsko polskie na zachodzie Europy, we Francji, szybko przekonał się, że nie jest to wcale proste.

Więcej o sytuacji z września 1939 roku:

17 września. Zdradziecki atak radziecki

Francja została podbita  przez Niemcy (w części, w pozostałej części kolaborowała z Niemcami jako rządzona z Vichy) i Sikorski swoją misję przeniósł do Wielkiej Brytanii. Ale i tu niełatwo było doprowadzić do utworzenia polskiej armii.

Przełomem okazało się przystąpienie ZSRR do walki z Niemcami, co nastąpiło po 22 czerwca 1941 roku, kiedy III Rzesza zaatakowała ZSRR.

W grudniu 1941 roku Sikorski odbył pierwszą rozmowę ze Stalinem. Dotyczyła ona utworzenia polskiego wojska – była niełatwa, gdyż dotyczyła też z konieczności kwestii obywateli i granic, a zdaniem Sikorskiego wszyscy mieszkańcy Polski z granic przedwojennych byli nadal obywatelami Polski.

Udało się jednak doprowadzić do porozumienia i zgody na budowę Armii Polskiej w ZSRR.

Dopiero potem miały kształtować się poglądy dotyczące jej użycia.

Pozostawała do rozstrzygnięcia także sprawa wykorzystania siły wojskowej pozostającej w kraju.

Już od września 1939 roku na ziemiach polskich działało zbrojne podziemie.

W listopadzie 1939 powstał Związek Walki Zbrojnej, rozkazem Naczelnego Wodza generała broni Władysława Sikorskiego z 14 lutego 1942 roku przemianowany na Armię Krajową i tym samym uznany za część Polskich Sił Zbrojnych, podległych Rządowi Rzeczypospolitej Polskiej na uchodźstwie, jak to ujął Sikorski w swoim rozkazie – utworzono armię „wszystkich żołnierzy w służbie czynnej w Kraju”.

Czym kierował się Sikorski, tworząc wojsko w okupowanym kraju?

Trzeba zwrócić uwagę, że Sikorski zginął 4 lipca 1943 w Gibraltarze, a dokumenty dotyczące tej katastrofy nie zostały do dziś ujawnione.

Konflikt rozwijający się w 1942 roku dotyczył użycia wojska polskiego i kształtu naszych przyszłych granic.

Sikorski wiedział, jak trudno było sformować wojsko polskie i rozumiał, że nie wolno go stracić, wątpił też w trwałość ZSRR i siłę armii sowieckiej. Na przełomie 1941 i 1942 roku, wspólnie z gen Tadeuszem Klimeckim, szefem Sztabu Naczelnego Wodza w Londynie, Sikorski opublikował dokument przeznaczony dla wyższych oficerów, w którym tak scharakteryzowano Armię Czerwoną i sytuację na froncie: „Stwierdzić należy, że przeciwnatarcia sowieckie, z wyjątkiem przeciwnatarcia pod Rostowem, pomimo poważnych sukcesów, mają dotąd raczej charakter taktyczny. Nie była to kontrofensywa w wielkim stylu, o znaczeniu strategicznym. Armia niemiecka jest jeszcze nie złamana. (…) W związku z rozwojem wojny na Wschodzie, na froncie wschodnim, podkreślam raz jeszcze wagę niezwykłą zorganizowania drugiego frontu na kontynencie Europy. Wojska alianckie powinny się tam zjawić w czasie, kiedy Hitler prawdopodobnie podejmie nową ofensywę przeciwko Rosji”.

Ale to Armia Czerwona i walczącą wspólnie z nią Armia Polska sformowana w ZSRR okazały się być tą siłą, której wojska alianckie pozostawiły dla Polski rolę wyzwolicielską spod okupacji niemieckiej.

Armia Krajowa przygotowywała na ziemiach polskich ogólnokrajowe powstanie, była użyta w pełni dopiero w końcu wojny, w akcji „Burza” i przeprowadzonego w jej ramach Powstania Warszawskiego.

Statusu AK jako integralnej części Polskich Sił Zbrojnych nie uznawali Niemcy oraz ZSRR.