Rozmowa z Bogdanem Drechną, prezesem Elewarru w latach 2016-18 i kilkukrotnym członkiem rad nadzorczych spółek grupy kapitałowej Elewarr.

• Wystartował Pan w konkursie na prezesa Elewarru?

– Nie wystartowałem, ponieważ wyboru ma dokonywać rada nadzorcza powołana jeszcze w lipcu 2023 r. w składzie: Piotr Kocięcki, Mariusz Obszyński, Magdalena Bartnik-Jaszewska.

• Czy to przeszkoda?

– W Elewarr narosło bardzo dużo nieprawidłowości, które powinny zostać wyjaśnione, aby nie doszło do prawnego przedawnienia. Gdybym został powołany do zarządu, od tego bym zaczął, aby nie mieć zarzutów zaniechania, a tej radzie może na tym nie zależeć. Już samo przeprowadzenie postępowań kwalifikacyjnych w odległym Toruniu, podczas gdy siedziba Elewarru jest w Warszawie, krótkie terminy, brak udostępnienia podstawowych dokumentów korporacyjnych i sprawozdawczych nie służą wyłonieniu najlepszych kandydatów, o których mówi art. 18 pkt 1 w zw. z art. 18 pkt. 2 w zw. z art. 18a  oraz art. 23a ustawy z 16.12.2016 r. o zasadach zarządzania mieniem państwowym (Dz. U. 2016 poz. 2259). Nikt poważny nie zgłosi się do konkursu w takich okolicznościach.

• O jakim nieudostępnieniu dokumentów Pan mówi?

– Ten skład rady zatwierdził sprawozdanie za okres od 1 lipca 2022 r. do 30 czerwca 2023 r. ze stratą blisko 95 mln zł. Strata jest porażająca. Z zatwierdzeniem i publikacją tego sprawozdania zwlekano do maksymalnie dopuszczalnego ustawowo czasu i ujawniono je dopiero w styczniu 2024 r.

Zdumienie budzi zapis dodatkowej straty poniesionej w bieżącym roku w wysokości minus 70 mln, ale do ujęcia na przyszły rok 30 września 2024 r. i nie wpisany  w rachunek zysków i strat. Dlaczego tej dodatkowej straty nie zdołano, a może nie chciano ująć, jako sumy całkowitej straty jednak nie 95 mln zł, a 165 mln zł?

Ta rada nadzorcza również uznała, że wszystkich trzech odwołanych prezesów, którzy spowodowali tak wielką stratę: Daniela Alaina Koronę, Monikę Parafianowicz (p.o. prezesa i wiceprezesa) oraz Huberta Grzegorczyka należy pozytywnie ocenić, podejmując uchwały o udzieleniu im absolutorium i najprawdopodobniej dodatkowo podejmując uchwały o przyznaniu im premii za wyniki (wynagrodzeń zmiennych). Wniosek taki wysuwam, ponieważ KGS S.A., która jest właścicielem Elewarru, już wcześniej naruszyła prawo, nie udzielając mi w ustawowym terminie odpowiedzi na zadane jej pytania w tym zakresie. Nie bez znaczenia jest, że w trakcie postępowań konkursowych do zarządu nie udostępniono mi dokumentów korporacyjnych, które miałem prawo obejrzeć przed ewentualnym zgłoszeniem do konkursu. Pan Marek Zagórski zrezygnował z mandatu posła w kwietniu 2023 r. i objął stanowisko prezesa zarządu KGS. S.A. Wówczas udziały Elewarr były już w posiadaniu KGS S.A. (po zmianie nazwy z KSC S.A.). Zaraz potem 12 maja 2023 r. zarząd KGS z nowym prezesem zwołał Nadzwyczajne Zgromadzenie Wspólników Elewarr, na którym podjęto uchwałę o podwyższeniu kapitału zakładowego Elewarr o 35 mln zł przez wkład pieniężny. Prosiłem o dokumenty w tej sprawie, chciałem ocenić, czy zarząd Elewarr przedstawił jakiś wniosek poparty analizami o potrzebie uzyskania tej gotówki. KGS S.A. wcześniej wykluczono prawo indywidualnej kontroli w Elewarrze.

• Jak rozumieć uchwałę „o podwyższeniu kapitału założycielskiego”? Na czym to polega i dlaczego zostało przeprowadzone? KGS na mocy tej uchwały dokapitalizowała Elewarr?

– Według Aktu Założycielskiego Elewarru z 23.12.2019 r. figuruje jako kapitał założycielski kwota jednak nie 178.010.500 zł, a nadal 143.010.500 zł. W nowym akcie zaniechano uaktualnień kapitału zakładowego i pokazywania faktu podnoszenia kapitału. Zatem przeciętny odbiorca, analizując najważniejszy dla państwowej spółki dokument, nie może zorientować się nawet, jaki kapitał aktualnie ma spółka i w jakiej jest sytuacji finansowej. Na dzień sporządzenia bilansu w ubiegłym roku, tj. 30.06.2022 r.:

Kapitał podstawowy wynosił 143 010 500,00 zł.

Kapitał zapasowy 7 597 027,61 zł.

Kapitał rezerwowy  1 142 437,34 zł.

Artykuł 233 § 1 k.s.h. mówi, że ”Jeżeli bilans sporządzony przez zarząd wykaże stratę przewyższającą sumę kapitałów zapasowego i rezerwowych oraz połowę kapitału zakładowego, zarząd jest obowiązany niezwłocznie zwołać zgromadzenie wspólników w celu powzięcia uchwały dotyczącej dalszego istnienia spółki.”

Zatem policzmy kodeksowo kapitały za 2022:

Połowa kapitału zakładowego 71 505 250,00 zł

Kapitał zapasowy i rezerwowy łącznie 8 739 469,95 zł

Razem kapitały, o których mówi cytowany przepis, stanowiły w 2022 roku 80 244 719,95 zł.

Natomiast ujawniona strata w 2022/2023 r. to aż (-) 94 791 502,86 zł. Różnica wynosi 14 546 782,91 zł. Straty dolicza się z lat ubiegłych, jako skumulowane wartości. Trzeba tutaj wrócić do decyzji pana Daniela Alaina Korony z 2018 r. kiedy postanowił nie zamykać kontraktów terminowych, drenując maksymalnie wtedy stratę do wartości 17 221 981,98 zł, aby celowo udowodnić, że powołanie go bez konkursu jako mojego następcy w 2018 r. miało jakiś sens.

Zatem przy stracie blisko 95 mln zł w ostatnim roku gospodarczym 2022/23 nastąpiło załamanie finansów Elewarru i powstałaby tzw. strata kwalifikowana. W tej sytuacji zarząd miałby obowiązek niezwłocznie zwołać nadzwyczajne zgromadzenie wspólników i tym samym ogłosić tragiczny stan finansów spółki najpóźniej ustawowo na początku października 2023 r. Przed wyborami parlamentarnymi. Dodatkowo zwołując w trybie art. 233 k.s.h. walne zgromadzenie zarząd zmuszony byłby do przedstawienia planów naprawczych, aby przekonać organy korporacyjne o zasadności podjęcia uchwały naprawczej, zamiast rozpoczęcia procedury likwidacji oraz podejmowania uchwały o rozwiązaniu Elewarr Sp. z o.o.

Podniesienie kapitału zakładowego aż o 35 mln zł w maju 2023 kosztem plantatorów buraków cukrowych uchroniło zarząd Elewarru przed wszczęciem takiej procedury i nikt nie dowiedział się w 2023 r., że spółka jest tak fatalnie zarządzana.

• Może nie tyle kosztem plantatorów buraka, co budżetu państwa – bo przecież KGS otrzymała z budżetu ogromne dofinansowanie w 2022 roku.

KOWR dołoży do Krajowej Grupy Spożywczej 700 mln zł

Jakby tego było mało, rada nadzorcza zgodziła się na zmianę roku obrotowego Elewarr. Obecnie ma kończyć się 30 września, kiedy trwa zbiór kukurydzy. To ponownie zdrenuje wynik spółki, gdyż Elewarr jest spółką sezonową w oparciu o żniwa zbóż i rzepaku i wiązanie jej dla łatwiejszej księgowości z cyklem sezonowości KGS S.A. jest totalną porażką.

• Daniel Alain Korona – pana następca w Elewarrze, który zdecydował się jednak wystartować teraz w konkursie i twierdzi, że zgłasza „swoją kandydaturę także po to, aby w przyszłości nie było tłumaczeń, że dokonano takiego a nie innego wyboru, bo nie było właściwego kandydata” – miał kilka lat temu 40 mln zł zysku. Pana następca twierdził konsekwentnie, że udział Elewarru w rynku jest zbyt mały, aby był znaczący, kiedyś chciał nawet jego likwidacji, ale teraz jednak zdecydował się w tak trudnej sytuacji spółki zgłosić swoją kandydaturę. Ale podobnie myśli i mówi o roli – i to nawet całej GK KGS, której Elewarr jest częścią – minister rolnictwa Czesław Siekierski. Kilka dni temu wyjaśnił młodym rolnikom, że KGS dysponuje „zbyt małym potencjałem, aby mogła skutecznie interweniować na poszczególnych rynkach”.

Siekierski: Nie ma idealnej interwencji

Elewarr nie może być silną spółką – czy jednak może przynosić zysk?

– Wyniki trzeba porównywać do innych spółek, a nie do własnej rok do roku. W 2017, będąc prezesem Elewarr, otrzymałem dyplom Złotej Setki Polskiego Rolnictwa Tygodnika Wprost za rok 2016/2017 r. Ranking Wprost jest zestawiany na podstawie porównań do innych firm. Dopiero na tle konkurencji można dokonać oceny. Nigdy wcześniej i później Elewarr takiego dyplomu nie uzyskał. Rok 2021/2022 był wyjątkowy w rolnictwie, pomiędzy cenami skupu, sprzedaży można było osiągnąć rekordowe wyniki pod warunkiem prawidłowego zarządzania. Jak Elewarr wypadł na tle konkurencji w tym tak dobrym dla siebie według Korony roku gospodarczym? Mizernie. Pierwszy przykład z KRS: Elewator w Jabłonowie Sp. z o.o. dysponuje tylko powierzchnią przechowalniczą 50 tys. ton. Roku obrotowego nie ma tak dogodnie ułożonego, jak  Elewarr. Jednak za 2021 r. w Jabłonowie zysk EBITTDA wyniósł blisko 10,5 mln, a netto 7,9 mln zł. Elewarr posiada magazyny o powierzchni 15 razy większej niż w Jabłonowie. Gdyby zatem 7,9 mln zł pomnożyć przez 15 otrzymalibyśmy wynik ponad 115 mln zł. Tymczasem Elewarr, mając nawet rezerwy strategiczne, uzyskał proporcjonalnie o 78 mln zł mniej od tego komercyjnie zarządzanego elewatora. Zapewne z tego powodu p. Korona został odwołany, nie wspominając o jego decyzjach wcześniejszych, np.  sprzedaży – dla zysku tylko w wysokości 220 tys. zł – kluczowych udziałów w Elewator Sieradz, co zrobił, rozgłaszając, że tam w woj. łódzkim są słabe gleby, i elewatory były mu zbędne, czy o sprzedaży elewatora betonowego o pojemności 4 tys. w Braniewie, a potem budowaniu gorszych, bo blaszanych o pojemności 6 tys. ton. Zamiast pracować, bił jakieś medale okolicznościowe i nie wiadomo kogo nimi odznaczał, urządzał kosztowne festiwale, obchody, zapraszając polityków przed wyborami i skutek był do przewidzenia.

• Czyli uważa Pan, że sytuacja wymaga najpierw zmiany rady nadzorczej, a potem dopiero wyłonienia nowego zarządu Elewarru?

– Tak właśnie uważam. Obecna rada jest niewiarygodna. Próba dezinformacji wobec kandydatów – a nie sądzę, aby innym kandydatom przedstawiono inne dokumenty, niż mnie – świadczy o złych intencjach. To jest szukanie słupa, który nie będzie zorientowany w sprawach spółki, nieprawidłowościach  poruszanych przez NIK czy uczestników komisji sejmowych i licznych interpelacjach poselskich, a nie poszukiwanie prezesa, który rozliczy nieprawidłowości i postawi na rozwój firmy, aby nie tylko oglądać się na państwowe pieniądze z rezerw albo kolejne podwyższanie kapitału.  Jeżeli ta rada wybierze słupa, to może być jeszcze drenowanie państwowych pieniędzy z rezerw, dofinansowań od plantatorów buraków, nic nierobienie i niespodziewane wyprzedawanie, jak to robił p. Korona, elewatorów, aby mieć na wypłaty. A powiedziałem tylko o niektórych ważnych sprawach.

• Poszukiwanie słupa, który weźmie na siebie ryzyko bycia ostatnim prezesem Elewarru. Dziękuję za rozmowę.