Rolnictwo ekologiczne i działania rolno-środowiskowo-klimatyczne są znane rolnikom z PROW 2014-2020. Nastąpi kontynuacja i wzbogacenie możliwości ich podejmowania.

Wciąż nie zostały podane szczegóły dotacji i planowanego wsparcia w ramach II filaru WPR od 2023 roku. Trzeba jednak zauważyć, że większość planowanych interwencji jest już znana rolnikom z poprzedniego okresu realizacji WPR. Wiele z nich będzie kontynuowanych. Do niektórych dodano nowe elementy.

Rolnictwo ekologiczne

Będzie kontynuacja wsparcia wdrażanego w ramach działania Rolnictwo ekologiczne PROW 2014-2020, tzn. wsparcie do powierzchni różnych grup upraw tj.: rolnicze, warzywne, zielarskie, sadownicze podstawowe, jagodowe, sadownicze, ekstensywne, paszowe oraz TUZ, prowadzonych zgodnie z zasadami rolnictwa ekologicznego – w okresie konwersji i po okresie konwersji. Interwencja ta będzie prowadzona w ramach II filara WPR.

Szacowane stawki płatności w zależności od grupy upraw i okresu konwersji/po konwersji wynoszą od 1 043 zł/ha do  3 105 zł/ha.

Stawki płatności proponowane od 2023 r. są wyższe średnio o 35% w porównaniu do stawek z 2021 r. (i średnio o 84% względem stawek z 2015 r.).

Nowe zapowiadane rozwiązania to natomiast m.in.:

– Płatność dla małych gospodarstw z uprawami ekologicznymi (dla gospodarstw o powierzchni do 10 ha UR) – płatność w jednakowej wysokości do każdego ha UR zadeklarowanego do płatności ekologicznych niezależnie od rodzaju uprawy. Szacowana stawka płatności – 1 640 zł/ha;

– Dodatkowe wsparcie dla gospodarstw ze zrównoważoną produkcją roślinną i zwierzęcą – obsada zwierząt od 0,5 do 1,5 DJP/ha na każdy hektar UR w gospodarstwie. Dodatkowa szacowana płatność do każdego hektara zgłoszonego do płatności ekologicznej – 573 zł/ha.

Działania rolno-środowiskowo-klimatyczne

Można spodziewać się też kontynuacji i wzbogacenia interwencji rolno-środowiskowo-klimatycznych. Kontynuacja czeka następujące operacje znane rolnikom z poprzedniego PROW: Ochrona cennych siedlisk i zagrożonych gatunków na obszarach Natura 2000, Ochrona cennych siedlisk i zagrożonych gatunków poza obszarami Natura 2000, Zachowanie sadów tradycyjnych odmian drzew owocowych,   Zachowanie zagrożonych zasobów genetycznych roślin w rolnictwie, Zachowanie zagrożonych zasobów genetycznych zwierząt w rolnictwie.

Nowe będą: Bioróżnorodność na gruntach ornych oraz Ekstensywne TUZ na obszarach Natura 2000.

Celem interwencji Ekstensywne TUZ na obszarach Natura 2000 będzie ekstensywne użytkowanie rolnicze na trwałych użytkach zielonych na obszarach Natura 2000, aby zapobiec zanikaniu łąk i pastwisk bądź przeciwdziałać intensyfikacji rolnictwa. Zobowiązanie to stosowanie praktyk przyjaznych środowisku tj. wymogów związanych z ekstensywnym rolniczym użytkowaniem gruntu, obejmujących w szczególności:

– stosowanie odpowiedniej liczby pokosów,

– ekstensywny wypas zwierząt,

– dostosowanie terminów koszenia/wypasu do potrzeb ochrony przyrody.

Stawka płatności:  836 zł/ha.

Druga nowa interwencja to Bioróżnorodność na gruntach ornych.

Jej celem ma być wzbogacenie bioróżnorodności i krajobrazu wiejskiego oraz zapewnienie miejsca bytowania oraz bazy pokarmowej dla organizmów pożytecznych, w tym owadów zapylających i ptaków krajobrazu rolniczego.

Przewidziano dwa warianty.

Wariant 1. Wieloletnie pasy kwietne

Wymogi: wysiew mieszanek na gruntach ornych wielogatunkowych (min. 10 gatunków, w tym roczne i wieloletnie) w formie pasów o szerokości od 3 do 9 m i powierzchni co najmniej 0,1 ha, a następnie utrzymanie wieloletnich pasów kwietnych. Termin wysiewu mieszanki: od 15 sierpnia do 31 października (w roku poprzedzającym rok rozpoczęcia realizacji zobowiązania) lub od 1 kwietnia do 15 maja. Koszenie 50% powierzchni pasa raz w roku w terminie od 1 września do 31 października; w dwóch kolejnych latach należy pozostawić nieskoszony inny fragment pasa; zebranie i usunięcie skoszonej biomasy (w tym zakaz pozostawiania rozdrobnionej biomasy). Zakazy m.in. stosowania nawozów, środków ochrony roślin, wykorzystywania pasów jako dróg dojazdowych etc.

Stawka płatności: 2 342 zł/ha.

Wariant 2. Ogródki bioróżnorodności

Wymogi: Uprawa roślin przewidzianych do wsparcia w ramach wariantu 1. Interwencji Zachowanie zagrożonych zasobów genetycznych roślin  w rolnictwie oraz roślin zielarskich i warzywnych określonych w przepisach krajowych oraz materiałów pozyskanych z kolekcji banków genów; wykorzystanie minimum 20 gatunków; powierzchnia od 0,1 do 0,5 ha.

Stawka płatności : 3 501 zł/ha.

Kontynuacja – ale z wyższymi stawkami

Od 2023 r. nadal będą realizowane wieloletnie kontynuacyjne zobowiązania rolno-środowiskowo-klimatyczne PROW  2014-2020, które zostały podjęte przed 2023 r.

Zobowiązania te będą realizowane w ramach następujących pakietów:

Rolnictwo zrównoważone

Ochrona gleb i wód

Zachowanie sadów tradycyjnych odmian drzew owocowych

Cenne siedliska i zagrożone gatunki ptaków na obszarach Natura 2000

Cenne siedliska poza obszarami Natura 2000

Zachowanie zagrożonych zasobów genetycznych roślin w rolnictwie

Zachowanie zagrożonych zasobów genetycznych zwierząt w rolnictwie.

Jak podaje MRiRW, obecnie procedowana jest zmiana PROW 2014-2020 m.in. w zakresie podwyższenia stawek płatności dla poszczególnych pakietów/wariantów DRŚK 2014-2020 do poziomu stawek w analogicznych interwencjach rolno-środowiskowo-klimatycznych
w ramach PS WPR 2023-2027 (w stosunku do 2022 r. stawki płatności zostaną, co do zasady, zwiększone średnio o ok. 16%).
W przypadku Pakietu 1. Rolnictwo zrównoważone proponowana wyższa stawka wynosi 883 zł/ha (została oszacowana w oparciu o wysokości wsparcia w ramach  wybranych praktyk ekoschematu Rolnictwo węglowe).

Podwyższenie stawek płatności zapewni jednakowe warunki wsparcia dla beneficjentów obu programów (PROW 2014-2020 i PS 2023-2027) realizujących analogiczne zobowiązania.