Na to pytanie pozwala odpowiedzieć publikacja GUS, prezentująca stan w tym zakresie, istniejący w 2021 roku.

GUS w opracowaniu “Emerytury i renty w 2021 r.” pokazał zmiany liczby świadczeniobiorców, kwoty świadczeń brutto, przeciętnej wysokości świadczenia brutto wg rodzaju (emerytury, renty z tytułu niezdolności do pracy, renty rodzinne), dynamiki obserwowanych zmian oraz relacji do przeciętnych miesięcznych wynagrodzeń. Przeprowadzono porównanie wysokości przeciętnej emerytury i dochodu rozporządzalnego emeryckich gospodarstw domowych z minimum socjalnym i minimum egzystencji i charakterystykę gospodarstw domowych emerytów i rencistów.

Emerytów z KRUS mało i coraz mniej

W 2021 r. emerytury i renty przeciętnie miesięcznie pobierało 9 280,6 tys. osób, z tego z pozarolniczego systemu ubezpieczeń społecznych – 8 244,0 tys. osób, tj. o 0,1% więcej, a z rolniczego systemu ubezpieczeń społecznych – 1 036,6 tys. osób, tj. o 4,3% mniej.

Zatem emerytów i rencistów w KRUS jest osiem razy mniej niż w ZUS i ubywa ich szybko, i to we wszystkich województwach: największy spadek wystąpił w województwach: śląskim (o 6,1%), lubuskim (o 5,7%), opolskim i podkarpackim (o 5,4%), z kolei najmniejszy spadek zanotowano w województwach: małopolskim (o 3,1%), wielkopolskim (o 3,2%) i kujawsko-pomorskim (o 3,7%).

Emerytury przeciętnie miesięcznie z rolniczego systemu ubezpieczeń społecznych pobierało 811 tys. osób (liczba emerytów była o 5,0% niższa niż w roku poprzednim).

W 2021 r. renty z tytułu niezdolności do pracy z rolniczego systemu ubezpieczeń społecznych pobierało 183,9 tys. osób (spadek o 2,0%). Spadek liczby osób otrzymujących renty z tytułu niezdolności do pracy zanotowano we wszystkich województwach, największy w województwach: dolnośląskim (o 5,1%) i opolskim (o 4,9%), a najmniejszy – w województwach: warmińsko-mazurskim (o 0,2%) oraz małopolskim (o 0,8%).

Renty rodzinne z rolniczego systemu ubezpieczeń społecznych otrzymywało 41,7 tys. osób (liczba ta zmalała o 0,7% w porównaniu do 2020 r.).

Świadczenia nieco wyższe

Kwota emerytur i rent z KRUS w 2021 roku wyniosła 17 774 mln zł (spadek o 0,7% w porównaniu do 2020 r.).

Przeciętne miesięczne świadczenie emerytalno-rentowe brutto z rolniczego systemu ukształtowało się na poziomie 1 428,84 zł (wzrost o 3,8%).

Dla porównania: przeciętne miesięczne świadczenia emerytalno-rentowe brutto z pozarolniczego systemu ubezpieczeń społecznych wyniosły 2 623,26 zł (wzrost o 6,9%), w tym z ZUS – 2 554,59 zł (wzrost o 6,9%), z MON – 3 933,85 zł (wzrost o 5,8%), z MS – 4 231,47 zł (wzrost o 6,2%), z MSWiA – 3 937,05 zł (wzrost o 7,5%).

Łączna kwota przeznaczona na emerytury z KRUS w 2021 r. wyniosła 13 978,5 mln zł i spadła w stosunku do roku poprzedniego o 1,4%, na renty z tytułu niezdolności do pracy wydano 2 866,5 mln zł (wzrost o 1,3%), natomiast na renty rodzinne – 928,8 mln zł (wzrost o 4,4%).

Przeciętna miesięczna emerytura z KRUS wyniosła 1 436,29 zł (wzrost o 3,8% w porównaniu z rokiem poprzednim). Emerytura z ZUS w całym 2021 r. wyniosła przeciętnie 2 644,84 zł i wzrosła o 6,9%.

Przeciętna miesięczna renta z tytułu niezdolności do pracy z KRUS wyniosła natomiast 1 299,03 zł – wzrost o 3,4% w porównaniu do 2020 r.

Słabiutko wypada relacja wartości rolniczej emerytury w stosunku do przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej: najpierw pozostawała na zbliżonym poziomie od 40,2% w 2000 r. do 40,9% w 2006 r. W latach 2007-2008 wystąpił spadek do poziomu 34,8%. Relacja na poziomie około 35% pozostała do 2011 r., po którym nastąpił jej wzrost do 36,1% w 2013 r., a następnie stopniowy spadek do poziomu 30,4% w 2019 r. W 2020 r. zanotowano nieznaczny wzrost tej relacji o 0,3 p. proc., a w 2021 r. wystąpił ponowny spadek o 1,7 p. proc. do 29,0%, najniższego poziomu od 2000 r.

W 2021 roku przeciętna rolnicza emerytura to więc 29 proc.  przeciętnego wynagrodzenia (spadek od 2000 o 11,2 proc.), podczas gdy dla ZUS wskaźnik ten wynosi 55 proc. i od 2000 roku spadł 8,7 proc.

Emeryt żyje przeciętnie

W 2021 r. w gospodarstwach domowych emerytów i rencistów zanotowano przeciętny miesięczny dochód rozporządzalny na 1 osobę w wysokości 2 050,97 zł – podaje GUS i trzeba zauważyć, że te ustalenia nie dotyczą raczej  świadczeniobiorców z KRUS. Przeciętny dochód w zbiorowości wszystkich gospodarstw domowych w Polsce  to natomiast 2 061,93 zł.

W 2021 r. przeciętne miesięczne wydatki w polskich gospodarstwach domowych na 1 osobę wyniosły 1 316,09 zł i realnie wzrosły o 3,5% w porównaniu do 2020 r. W gospodarstwach emerytów i rencistów rozpatrywanych łącznie wydatki te wyniosły 1 443,84 zł i realnie wzrosły o 4,2%.

Średnioroczne minimum socjalne dla jednoosobowego gospodarstwa emeryckiego ustalono na poziomie 1 310,46 zł, a minimum egzystencji na 637,84 zł. Przeciętny dochód rozporządzalny na 1 osobę w gospodarstwach domowych emerytów wynoszący 2 096,28 zł był wyższy prawie o połowę od minimum socjalnego oraz ponad trzy razy wyższy od minimum egzystencji. Przeciętne miesięczne wydatki na jedną osobę w emeryckim gospodarstwie domowym (1 459,02 zł) również przewyższały w 2021 r. minimum socjalne i stanowiły ponad dwukrotność minimum egzystencji – podaje GUS.

Ceny towarów i usług konsumpcyjnych w grudniu 2021 r. w porównaniu z analogicznym miesiącem ub. roku wzrosły o 8,6% (przy wzroście cen towarów – o 9,0% i usług – o 7,6%) – podawał gdzie indziej GUS.