Z jakich odstępstw skorzystali rolnicy? Które normy dobrej kultury rolnej są przestrzegane?

Odstępstwo od stosowania norm dobrej kultury rolnej zgodnej z ochroną środowiska w 2023 r. omawia „Raport roczny z realizacji Planu Strategicznego 2023-2027”.

Jak przypomniano, normy GAEC to element warunkowości, określony na poziomie unijnym w załączniku III do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/2115 z dnia 2 grudnia 2021 r. ustanawiającego przepisy dotyczące wsparcia planów strategicznych sporządzanych przez państwa członkowskie w ramach wspólnej polityki rolnej (planów strategicznych WPR) i finansowanych z Europejskiego Funduszu Rolniczego Gwarancji (EFRG) i z Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) oraz uchylającego rozporządzenia (UE) nr 1305/2013 i (UE) nr 1307/2013.

Jest ich osiem:

• GAEC 1: Utrzymywanie trwałych użytków zielonych (TUZ) w oparciu o udział powierzchni TUZ w powierzchni użytków rolnych (UR) na poziomie krajowym;
• GAEC 2: Ochrona terenów podmokłych i torfowisk;
• GAEC 3: Zakaz wypalania użytków rolnych;
• GAEC 4: Ustanowienie stref buforowych wzdłuż cieków wodnych;
• GAEC 5: Zarządzanie orką przyczyniające się do zmniejszenia ryzyka degradacji i erozji gleby, w tym uwzględnianie nachylenia terenu;
• GAEC 6: Minimalna pokrywa glebowa w najwrażliwszych okresach;
• GAEC 7: Zmianowanie i dywersyfikacja upraw na gruntach ornych;
• GAEC 8: Minimalny udział powierzchni gruntów ornych przeznaczonych na obszary lub obiekty nieprodukcyjne, zachowanie elementów krajobrazu oraz zakaz przycinania drzew i żywopłotów w okresie lęgowym ptaków;
• GAEC 9: Zakaz przekształcania lub zaorywania TUZ wyznaczonych jako wrażliwe pod względem środowiskowym (cennych) na obszarach Natura 2000.

W sprawozdaniu zaznaczono, że kilka z norm nie obowiązuje – i tak:

– norma GAEC 2, dotycząca ochrony terenów podmokłych i torfowisk, zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie regulacjami wynikającymi m.in. z zapisów Załącznika III rozporządzenia 2021/2115, oraz zgodnie z zapisami Planu Strategicznego – będzie obowiązywać w Polsce od 1.01.2025 roku.

– w 2023 roku nie obowiązywała również norma GAEC 7, dotycząca zmianowania i dywersyfikacji upraw oraz norma GAEC 8, w zakresie dotyczącym przeznaczenia minimalnego udziału gruntów ornych na obszary nieprodukcyjne. Wynika to z faktu skorzystania przez Polskę z możliwości przewidzianych przepisami rozporządzenia Wykonawczego Komisji 2022/1317 z dnia 27 lipca 2022 r. ustanawiającego odstępstwa od rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/2115 w odniesieniu do stosowania norm dobrej kultury rolnej zgodnej z ochroną środowiska (norm GAEC) 7 i 8 w odniesieniu do roku składania wniosków 2023. Czasowe odstępstwo, przyjęte w obliczu konfliktu zbrojnego w Ukrainie, służy zapewnieniu bezpieczeństwa żywnościowego w wykorzystywaniu gruntów ornych do produkcji żywności. Określenie wpływu wprowadzenia w 2023 roku derogacji od stosowania norm GAEC 7 (zmianowanie i dywersyfikacja upraw) i GAEC 8 (możliwość prowadzenia produkcji na ugorach) na strukturę powierzchni upraw w Polsce, będzie można określić w kolejnym okresie sprawozdawczym, po zakończeniu obsługi wniosków z kampanii 2023 roku. Wstępne szacunki wskazują, iż z odstępstwa od stosowania norm, skorzystało w kampanii 2023 roku ponad 213,6 tys. rolników i dotyczy ono powierzchni co najmniej 364 tys. hektarów.

O normach GAEC w 2024 czytaj:

Normy GAEC do – niewielkiej – zmiany

Normy GAEC do – niewielkiej – zmiany