Ministerstwo Rolnictwa czeka na opinie do projektu szczegółowych wytycznych dotyczących przyznawania, wypłaty i zwrotu pomocy dla interwencji I.11. Premie dla młodych rolników w ramach Planu Strategicznego dla wspólnej polityki rolnej na lata 2023–2027.

Czekać będzie do 16 stycznia, więc dobrze byłoby pospieszyć się z przekazywaniem uwag.

„Szczegółowe wytyczne” to nic innego, jak znane dotychczas rozporządzenia, na podstawie których przyznawano pomoc z PROW – teraz ma to być sprawniejszy sposób działania.

Pomoc dla młodych rolników będzie przyznawana na podstawie umowy.

Poza tym – zmian niewiele. Ryczałt wyniesie 200 tys. zł. Pierwsza rata to 70% kwoty przyznanej pomocy, tj. 140 tys. zł, druga rata wyniesie 30% kwoty pomocy, tj. 60 tys. zł.

Trzeba też zwrócić uwagę, że bardzo szczegółowo określono sytuacje dotyczące zwrotu pomocy.

Dla kogo pomoc?

Mogą ją otrzymać rolnicy, którzy mają nieukończone 41 lat. Przeznaczona jest na rozpoczęcie i rozwój działalności rolniczej w gospodarstwie, a wskaźnikiem osiągnięcia tego celu – wzrost wielkości ekonomicznej gospodarstwa w roku docelowym w stosunku do wielkości ekonomicznej w roku wyjściowym.

Rozpoczęcie prowadzenia działalności rolniczej nie może nastąpić wcześniej niż w okresie 24 miesięcy przed dniem złożenia wniosku albo osoba wnioskująca nie rozpoczęła jeszcze prowadzenia działalności rolniczej. Poza tym powinna posiadać odpowiednie kwalifikacje zawodowe lub umiejętności albo uzupełnić je w terminie 3 lat od dnia wypłaty pierwszej raty pomocy.

Co do zasady prowadzenie działalności rolniczej w gospodarstwie rozpoczyna się z dniem stania się właścicielem/współwłaścicielem lub posiadaczem/współposiadaczem gospodarstwa o powierzchni co najmniej 1 ha UR. Wyjątki przewidziano dla osób niepełnoletnich i dziedziczących.

Początek rozpoczęcia działalności może też wyznaczać inne zdarzenie (np. wystąpienie o przyznanie płatności, wejście w posiadanie zwierzęcia gospodarskiego lub innego zwierzęcia służącego prowadzeniu produkcji zwierzęcej) – przewidziano „indywidualne podejście” przy określaniu daty rozpoczęcia prowadzenia działalności rolniczej w gospodarstwie.

Warunek posiadania odpowiednich kwalifikacji zawodowych lub umiejętności można uznać za spełniony po uzyskaniu wykształcenia na kierunkach wskazanych w załączniku do wytycznych lub m.in. wykształcenia średniego oraz co najmniej 4-letniego stażu pracy w rolnictwie czy studiów i 3-letniego stażu pracy w rolnictwie.

Osoba, która otrzymała pomoc w ramach interwencji I.10.5 Rozwój małych gospodarstw PS WPR lub pomoc dla młodych rolników w ramach PROW 2014– 2020 lub wsparcie na ułatwianie startu młodym rolnikom w ramach PROW 2007– 2013 lub SPO 2004–2006, nie kwalifikuje się do wsparcia, ale osoba, której przyznano, lecz nie wypłacono pomocy (pierwszej raty pomocy) w ramach “Ułatwiania startu młodym rolnikom” PROW 2007–2013 lub “Premii dla młodych rolników” PROW 2014–2020, spełniająca warunki przyznania pomocy, w tym warunek dotyczący wieku oraz maksymalnego okresu prowadzenia działalności rolniczej przed dniem złożenia WOPP, kwalifikuje się do wsparcia.

Na co wsparcie?

Wraz z wnioskiem trzeba złożyć „biznesplan dotyczący rozpoczynania i rozwoju działalności rolniczej w gospodarstwie w zakresie wytwarzania nieprzetworzonych produktów rolnych lub przygotowania do sprzedaży nieprzetworzonych produktów rolnych wytwarzanych w gospodarstwie” oraz zobowiązać się do zrealizowania tego biznesplanu w terminie nie dłuższym niż 3 pełne lata kalendarzowe następujące po roku wyjściowym.

W biznesplanie trzeba uwzględnić m.in. opisy gospodarstwa w roku wyjściowym i docelowym, wskazać działania związane z rozpoczynaniem i rozwojem działalności rolniczej w gospodarstwie.

Pomoc przyznaje się, jeżeli „biznesplan przewiduje inwestycje w środki trwałe związane z rozpoczynaniem i rozwojem działalności rolniczej w gospodarstwie w zakresie wytwarzania nieprzetworzonych produktów rolnych lub przygotowania do sprzedaży nieprzetworzonych produktów rolnych wytwarzanych w gospodarstwie, o szacunkowej wartości wynoszącej co najmniej 70% kwoty pomocy”.

Biznesplan musi być spójny i racjonalny oraz przewidywać zakup wyłącznie nowych maszyn, urządzeń, sprzętu oraz wyposażenia.

Gospodarstwo z biznesplanu ma mieć powierzchnię UR równą co najmniej powierzchni minimalnej lub wielkość ekonomiczną równą co najmniej 15 000 euro i nie może przekraczać 300 ha, a jego wielkość ekonomiczna – 150 000 euro. Własność beneficjenta, użytkowania wieczystego lub dzierżawy z ZWRSP lub od JST ma stanowić co najmniej 50% powierzchni minimalnej, a gospodarstwo ma stanowić lub może stanowić zorganizowaną całość gospodarczą.

Wielkość ekonomiczna gospodarstwa jest ustalana na podstawie całkowitej rocznej standardowej produkcji gospodarstwa wyrażonej w euro. W okresie realizacji PS WPR stosuje się współczynniki Standardowej Produkcji „2017” określone dla działalności produkcji roślinnej i zwierzęcej występujących w Polsce.

Nie przewiduje się wsparcia gospodarstw na:

1) produkcję zwierząt futerkowych z wyjątkiem królika utrzymywanego w celu produkcji surowca mięsnego;

2) plantacje roślin wieloletnich na cele energetyczne;

3) niektóre działy specjalne (hodowla zwierząt laboratoryjnych, ryb akwariowych, psów rasowych i kotów rasowych).

Nie można dokonywać zakupów od małżonka beneficjenta, wstępnego lub zstępnego beneficjenta ani wstępnego lub zstępnego małżonka beneficjenta ani budować na gruntach innych niż stanowiące wyłączną własność wnioskodawcy lub beneficjenta, lub przedmiot jego małżeńskiej wspólności majątkowej.

Kryteria wyboru operacji

Punkty przyznaje się z dokładnością do dwóch miejsc po przecinku, na podstawie następujących kryteriów wyboru:

1. powierzchnia UR w gospodarstwie wskazanym w biznesplanie w roku wyjściowym – nie więcej niż 3 punkty;
2. kwalifikacje zawodowe lub umiejętności – 4 pkt otrzyma np. doktor nauk rolniczych, a wykształcenie średnie oraz co najmniej 4-letni staż pracy w rolnictwie da 1 punkt;
3. różnica wieku pomiędzy przekazującym gospodarstwo w całości i na własność, a młodym rolnikiem: powyżej 15 do 25 lat – przyznaje się 3 punkty, powyżej 25 lat – przyznaje się 5 punktów;
4. przejmowanie przynajmniej jednego gospodarstwa w całości i na własność – przyznaje się 4 punkty;
5. uczestnictwo w systemach jakości: unijnym – 2 punkty, ekologicznym – 4 pkt, krajowym – 1 punkt. Punkty przyznaje się, jeżeli osoba ubiegająca się o przyznanie pomocy uczestniczy w systemie jakości w związku z rozwojem działalności rolniczej w gospodarstwie lub zobowiąże się do uczestnictwa w systemie jakości najpóźniej w ostatnim roku realizacji biznesplanu. Przyznanie punktów za to kryterium wyboru operacji wiąże się ze zobowiązaniem beneficjenta do uczestnictwa w systemie jakości do końca okresu związania celem;
6. wielkość ekonomiczna gospodarstwa wskazanego w biznesplanie w roku wyjściowym; punkty przyznaje się za wielkość ekonomiczną gospodarstwa powyżej 19 500 euro – jednak nie więcej niż 3 punkty;
7. prowadzenie produkcji zwierzęcej – 2 punkty;
8. dotychczasowa aktywność zawodowa wnioskodawcy – 1 punkt jeśli w dniu złożenia WOPP dana osoba jest domownikiem w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników lub uczniem albo studentem w systemie dziennym, lub zarejestrowanym bezrobotnym.

Pomoc jest przyznawana, jeżeli wnioskodawca uzyskał co najmniej 7 punktów.

Zobowiązania w okresie związania celem

Okres związania celem to pięć lat liczone od dnia wypłaty pierwszej raty pomocy.

Po wypłacie drugiej raty pomocy, do końca OZC, beneficjent jest zobowiązany do:

1) prowadzenia działalności rolniczej w gospodarstwie jako kierujący;

2) utrzymania co najmniej minimalnego wzrostu wielkości ekonomicznej;

Oznacza to, że wielkość ekonomiczna powinna być utrzymana co najmniej na poziomie:

a) o 30% wyższym niż wielkość wyjściowa – w przypadku, gdy gospodarstwo beneficjenta/ gospodarstwo wskazane w biznesplanie dla oku wyjściowego miało wyjściową wielkość ekonomiczną co najmniej 15 tys. euro i mniej niż 25 tys. euro,

b) o 20% wyższym niż wielkość wyjściowa – w przypadku, gdy gospodarstwo beneficjenta/ gospodarstwo wskazane w biznesplanie dla roku wyjściowego miało wyjściową wielkość ekonomiczną co najmniej 25 tys. euro i mniej niż 50 tys. euro,

c) o 15% wyższym niż wielkość wyjściowa – w przypadku, gdy gospodarstwo beneficjenta miało wyjściową wielkość ekonomiczną/gospodarstwo wskazane w biznesplanie dla roku wyjściowego co najmniej 50 tys. euro i mniej niż 100 tys. euro,

d) o 10% wyższym niż wielkość wyjściowa – w przypadku, gdy gospodarstwo beneficjenta miało wyjściową wielkość ekonomiczną/gospodarstwo wskazane w biznesplanie dla roku wyjściowego co najmniej 100 tys. euro i nie więcej niż 150 tys. euro,

e) 19 500 euro – w przypadku, gdy gospodarstwo beneficjenta/gospodarstwo wskazane w biznesplanie dla roku wyjściowego nie spełniało wymogu wyjściowej wielkości ekonomicznej;

3) utrzymania co najmniej 60-procentowego udziału przychodów uzyskiwanych w związku z prowadzoną w gospodarstwie działalnością rolniczą we wszystkich swoich przychodach;

4) utrzymania nabytych w ramach operacji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych;

5) prowadzenia rachunkowości rolniczej, w tym ewidencji przychodów i rozchodów, w oparciu o narzędzie do oceny ekonomicznej gospodarstwa dostępne na stronie internetowej ARiMR, lub w ramach Polskiego FADN;

6) kontynuowania działań, z tytułu których beneficjentowi przyznano punkty w ramach następujących kryteriów:

a) prowadzenie produkcji zwierzęcej,

b) udział w systemach jakości;

7) uzupełnienia kwalifikacji zawodowych (wykształcenia) – w przypadku następcy prawnego beneficjenta, który nie spełniał wymogu dotyczącego posiadania odpowiednich kwalifikacji zawodowych lub umiejętności i jest zobowiązany do uzupełnienia wykształcenia do końca OZC.