Krajowy Plan Strategiczny dla WPR do 2027 roku zakłada, że płatność podstawowa będzie wynosić od ok. 118 do 130 euro na ha. W 2023 roku ma to być 115,83 – 127,41 euro na ha.

Już nie dopłata, a „interwencja”. I nie „jednolita płatność obszarowa”, a „płatność podstawowa”.

Poza tym – bez większych zmian. Trudno, aby było inaczej, skoro na I filar (czyli dopłaty) mamy średniorocznie w nowej WPR 3,1 mld euro bez transferu z II filaru, a po jego uwzględnieniu ok. 3,5 mld euro. Podobnie było w kończącej się WPR.

Dla kogo płatność podstawowa?

Jak zakłada Plan Strategiczny dla WPR do 2027 roku, płatność podstawowa będzie przysługiwać (jak dotąd JPO) rolnikom aktywnym zawodowo; kwalifikujący się obszar gospodarstwa, w odniesieniu do którego wystąpiono z wnioskiem o płatności bezpośrednie, ma być nie mniejszy niż 1 ha albo – w przypadku rolników posiadających mniej niż 1 ha, ale otrzymujących płatności do zwierząt – minimalna kwota płatności bezpośrednich ma wynosić co najmniej 200 euro. Działka rolna deklarowana do wsparcia (min. 0,1 ha) musi być położona na gruntach będących kwalifikującymi się hektarami.

Próg obszarowy lub kwotowy uwzględnia koszty obsługi administracyjnej jednego wniosku, wyliczone na ok. 197 zł (szacunek na 28 lipca 2020 r.).

Brak kryteriów wyboru w ramach interwencji, wszyscy wnioskujący spełniający warunki kwalifikowalności są uprawnieni do jej otrzymania.

Nie zdecydowano się też na terytorialne zróżnicowanie wysokości stawki. Nie będzie stosowana redukcja płatności (capping) oraz degresywność.

Ile na hektar?

Szacowana stawka wyniesie ok. 118 EUR/ha (stanowi iloraz dostępnych środków i przewidywanej powierzchni wspartej). Stawka maksymalna (uwzględniona na okres od 2026 roku) to natomiast ok. 131,75 EUR/ha, stanowi 110% stawki jednolitej z uwagi na możliwość zmniejszenia powierzchni wnioskowanej do podstawowego wsparcia dochodów.

Rocznie to wsparcie trafi do 14 209 713 ha.

Na ten rodzaj płatności ma wpłynąć łącznie ok. 8 204 830 383,33 euro (wkład UE to 8 204 634 920,00 euro).

To prawie połowa zaplanowanej na I filar kwoty – budżet przedstawionego PS dla WPR na okres do 2027 roku to 25 125 mld euro, z czego na I filar, po przesunięciu 30% z drugiego filaru, ma trafić 17 326 mld euro.

Jaki cel?

Płatność podstawowa jest niezbędna do realizacji kilku potrzeb – to zwiększenie indywidualnego dochodu w celu zapewnienia godnego poziomu życia i wyrównywania szans, poprawa pozycji ekonomicznej rolnictwa unijnego względem rolnictwa światowego, łagodzenie skutków ryzyka cenowego i produkcyjnego – pogoda, klęski żywiołowe, szkodniki, choroby.

Jednolita płatność obszarowa w 2021 roku wynosiła 487,62 zł/ha, zazielenienie – 327,26 zł/ha, płatność redystrybucyjna – 184,54 zł/ha. W sumie dawało to ok. 1000 zł na ha. Można więc powiedzieć, że płatność podstawowa godnie zastąpi JPO – tylko 4,7 zł za euro pozwala obliczać tę płatność (przyjmując podawaną średnią 118 euro) na ok. 555 zł na ha. Jeśli uwzględnić zmiany w płatności redystrybucyjnej (ok. 40 euro do ha na 30 pierwszych ha), przeciętne gospodarstwo (a więc liczące ok. 11 ha, a nawet takie do 30 ha) otrzyma 220 euro na ha płatności podstawowej i redystrybucyjnej, oznacza to ok. 1034 zł na ha (przy kursie euro 4,7 zł).