MRiRW zapowiada bardziej efektywny nadzór nad zarejestrowanymi nazwami, obejmującymi produkty 3 sektorów: produktów rolnych i środków spożywczych, napojów spirytusowych i win.

Ma temu służyć wniesiony do Sejmu rządowy projekt ustawy o rejestracji i ochronie nazw pochodzenia, oznaczeń geograficznych oraz gwarantowanych tradycyjnych specjalności produktów rolnych i środków spożywczych, win lub napojów spirytusowych oraz o produktach tradycyjnych.

Stworzy regulację o oznaczeniach geograficznych obejmującą 3 sektory: produkty rolne i środki spożywcze, napoje spirytusowe i wina. Obecnie w polskim prawodawstwie istnieją 3 różne ustawy regulujące kwestie oznaczeń geograficznych. Wymagają zmiany i uspójnienia. Wyodrębnienie oznaczeń geograficznych z tych ustaw pozwoli na ujednolicenie przepisów oraz ułatwi producentom zrozumienie regulacji dotyczących zasad i trybu rejestracji i ochrony oznaczeń geograficznych w tych 3 obszarach.

Zapewni też lepszą kontrolę i egzekwowanie ochrony przysługującej zarejestrowanym w UE nazwom.

Oznaczenia unijne, ale postępowanie krajowe

Państwo członkowskie przeprowadza badanie wniosku o rejestrację nazwy, złożonego przez grupę producentów, przed przekazaniem go Komisji Europejskiej. W celu wykonania obowiązków nałożonych na państwo członkowskie, projekt ustawy określa właściwe organy i instytucje zaangażowane w proces rejestracji nazw oraz określa krajową procedurę badania wniosku o rejestrację nazwy.

Przewidziano następujące postępowanie: wniosek o rejestrację nazwy będzie składany do ministra właściwego do spraw rynków rolnych. Po dokonaniu oceny formalnej będzie ogłaszany w dzienniku urzędowym ministra i przekazywany Radzie do Spraw Oznaczeń Geograficznych i Gwarantowanych Tradycyjnych Specjalności, tj. organowi opiniodawczo-doradczemu tego ministra, w celu wydania opinii o spełnianiu przez wniosek wymagań.

Po opublikowaniu w dzienniku urzędowym ministra właściwego do spraw rynków rolnych rozpocznie się etap umożliwienia złożenia ewentualnego sprzeciwu przez inne zainteresowane podmioty.

Wniosek, w przypadku którego minister właściwy do spraw rynków rolnych stwierdzi zgodność z przepisami unijnymi (tj. rozporządzenia nr 1151/2012 – w przypadku produktów rolnych i środków spożywczych, rozporządzenia nr 1308/2013 – w przypadku win, rozporządzenia 2019/787 – w przypadku napojów spirytusowych) będzie przekazywany Komisji Europejskiej.

Projektowana procedura badania wniosku o rejestrację nazwy została opracowana analogicznie jak procedura badania wniosku o rejestrację chronionej nazwy pochodzenia, chronionego oznaczenia geograficznego lub gwarantowanej tradycyjnej specjalności określonych obecnie w ustawie z dnia 17 grudnia 2004 r. o rejestracji i ochronie nazw i oznaczeń produktów rolnych i środków spożywczych oraz o produktach tradycyjnych – przyznaje ministerstwo.

Kontrola będzie skuteczniejsza

Projektowane zmiany mają również na celu wdrożenie skutecznej kontroli i zapewnienie nadzoru nad prawidłowym stosowaniem oznaczeń geograficznych napojów spirytusowych. Obecnie kontrola zgodności w systemie oznaczeń geograficznych napojów spirytusowych odbywa się jako samokontrola producenta oraz na zasadach oceny jakości handlowej. Proponowane rozwiązanie zapewni skuteczne wywiązanie się z obowiązków nałożonych na państwa członkowskie w rozporządzeniach Unii Europejskiej. Rozporządzenia te dają państwom członkowskim możliwość delegowania zadań w zakresie przeprowadzania kontroli zgodności produkcji ze specyfikacją produktu na jednostki certyfikujące.

Jednostki certyfikujące upoważnione przez ministra właściwego do spraw rynków rolnych do działania w tym zakresie będą akredytowane zgodnie z wymaganiami określonymi w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/625 z dnia 15 marca 2017 r. w sprawie kontroli urzędowych i innych czynności urzędowych.

Polska jak inne kraje UE

Przyjęcie proponowanych regulacji pozwoli na ujednolicenie rozwiązań stosowanych w odniesieniu do produktów rolnych i środków spożywczych, win i napojów spirytusowych oraz ujednolici kontrole urzędowe przeprowadzane w ramach systemów jakości żywności UE. Ponadto brak wdrożenia przepisów dotyczących szczegółowego trybu przeprowadzania kontroli oznaczeń geograficznych napojów spirytusowych, w przypadku audytu ze strony Komisji Europejskiej, może wiązać się z nałożeniem na Polskę kar finansowych – przyznaje ministerstwo.

Obecnie w unijnym systemie są zarejestrowane 44 polskie nazwy produktów rolnych i środków spożywczych, w tym: 10 jako chronione nazwy pochodzenia, 24 jako chronione oznaczenia geograficzne i 10 jako gwarantowane tradycyjne specjalności.

Mamy 4 upoważnione jednostki certyfikujące.

Liczbę producentów  wytwarzających produkty określono na ok. 13,8 tys.